بدون تردید، یکی از متداول‌ترین انواع اتصالات پلی اتیلن، اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) هستند. اتصالات پلی اتیلن پیچی به اتصالاتی اطلاق می‌شود که برای متصل‌کردن لوله‌های پلی اتیلن به یکدیگر، به عملیات جوشکاری وابسته نبوده و اتصال از طریق مادگی انجام می‌پذیرد.
در حال حاضر، کارخانه‌های تولیدکننده در داخل ایران، اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) را تا سایز ۱۲۵ میلیمتر و در فشار کاری ۱۰ بار تولید و روانه بازار می‌کنند.
لازم به ذکر است که تولید اتصالات پیچی، همانند تولید اتصالات پلی اتیلن تزریقی، الکتروفیوژن و اتصالات سریع، با بهره‌مندی از دستگاه تزریق پلاستیک (Injection Molding Machine)، قالب‌های فولادی از پیش‌آماده و گرانول‌های مواد اولیه میسر می‌شود.
یکی از تفاوت‌های فرآیند تولید اتصالات پلی اتیلن پیچی با سایر اتصالات پلی اتیلن در این است که برای تولید آن، علاوه‌بر استفاده از مواد اولیه پلی اتیلن (برای تولید بوشینگ)، گرانول‌های پلی پروپیلین و پلی استال (برای تولید سایر اجزاء) نیز، به‌کار گرفته می‌شوند.
نظر به اینکه گرانول‌های پلی پروپیلن، بیشترین سهم را در تولید اجزاء سازنده اتصالات پیچی دارند، شاید بهتر باشد آنها را اتصالات پلی پروپیلن پیچی نامگذاری کنیم، اما از آنجا که این اتصالات از ابتدا با نام اتصالات پلی اتیلن پیچی بین مردم مصطلح شده است، در صنعت هم آنها را به همین نام می‌شناسند.
بعد از معرفی اولیه اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)، قصد داریم خوانندگان عزیزمان را با جزئیات بیشتری راجع به این اتصالات همراه کنیم. پس لطفا در صورت علاقه‌مندی به این حوزه و تمایل به دریافت مطالب جامع، ما را در ادامه مقاله تنها نگذارید.
مطالب این مقاله
انواع اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
پیش از معرفی انواع اتصالات پیچی، باید بدانیم که ساختار این اتصالات بر مبنای رزوه بناگذاری شده و بر اساس اینکه رزوه‌ها در سطح داخلی یا خارجی اتصال قرار گرفته باشند، نامگذاری ماده و نر برای آنها به‌کار می‌رود.
اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) ماده، به اتصالات پیچی گفته می‌شود که شیار و رزوه‌های محل اتصال، در سطح داخلی قطعه قرار گرفته باشند.
اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) نر، به اتصالات پیچی گفته می‌شود که رزوه‌های محل اتصال در سطح خارجی قطعه قرار گرفته باشند.
پس از آگاهی از نحوه نامگذاری اتصالات نر و ماده، به معرفی انواع اتصالات پلی اتیلن پیچی می‌پردازیم که عبارتند از:
- اتصالات ماده
- اتصالات نری
- اتصالات مساوی
- اتصالات تبدیلی
لیست اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
در خلال توضیحاتی که در عنوان قبل، پشت سر گذاشتیم، متوجه شدیم که اتصالات پیچی به انواع: ماده، نر، مساوی و تبدیلی تقسیم‌بندی می‌شوند. حال باید ببینیم که این انواع، چه اتصالاتی را شامل می‌شوند:
- اتصال نر
- اتصال ماده
- سه راه مساوی
- سه راه نر
- سه راه ماده
- سه راه تبدیلی
- زانو مساوی
- زانو نر
- زانو ماده
- رابط مساوی
- رابط تبدیلی
- درپوش انتهایی
- اتصال فلنج دار
- کمربند پیچی
- مغزی دنده‌ای پیچی
معرفی اجزاء و قسمت‌های مختلف اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
تمامی اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) از چند جزء ساخته شده‌اند که ماده اولیه مورد نیاز برای تولید آنها، متفاوت بوده و هر کدام کارایی و ویژگی‌های خاص خود را در ساختار قطعه دارند. این اجزاء عبارتند از:
۱- اسپلیت: جنس اسپلیت در اتصالات پیچی از پلی استال است که ترموپلاستیکی سخت بوده و در برابر مواد شیمیایی و همچنین تنش‌های فیزیکی، مقاوم و پایدار است. اسپلیت، وظیفه جلوگیری از بیرون‌زدن لوله پلی اتیلن از داخل اتصال در فشارهای بالا را بر عهده دارد.
۲- بوشینگ: ازجنس پلی اتیلن است و در ساختار اتصالات پیچی، بین اسپلیت و اورینگ قرار می‌گیرد. بوشینگ در زمان اتصال روی قطعه، فشاری مضاعف روی اورینگ وارد نموده و باعث آب‌بندی اتصالات پلی اتیلن پیچی می‌شود.
۳- اورینگ: از جنس لاستیک بوده و موظف است که اتصالات پیچی را که روی لوله پلی اتیلن قرار می‌گیرند، آب‌بند کند. همچنین، اورینگ باید انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر فشار باشد.
۴- بدنه و سرپیچ: جنس بدنه و سرپیچ اتصالات پیچی از پلی پروپیلن بوده و در مقابل فشار، ضربه فیزیکی و تغییرات شیمیایی مقاوم است. مواد پلی پروپیلن در مقایسه با مواد اولیه پلی اتیلن، مقاوم‌تر و در مقابل اشعه خورشید، مستحکم‌تر است.
شاید خالی از لطف نباشد که بعد از شناخت اجزاء اتصالات پلی اتیلن پیچی، بتوانیم راجع به چگونگی نصب آنها نیز اطلاعاتی کسب کنیم.
طرز کار اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
همان‌طور که می‌دانیم اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)، به ترتیب از اجزاء سرپیچ، اسپلیت، بوشینگ، اورینگ و بدنه تشکیل شده است. برای متصل‌کردن لوله‌ها به یکدیگر با استفاده از اتصالات پیچی به ترتیت زیر عمل می‌شود:
۱- تمامی اجزاء اتصال را به همان ترتیبی که سرِ هم شده‌اند، از هم جدا می‌کنیم.
۲- به ترتیب، سرپیچ، بوشینگ و اورینگ را روی لوله قرار داده و اسپلیت را فعلا کنار می‌گذاریم.
۳- لوله‌ای که سه جزء مذکور بر روی آن سوار شده است، به سمت جزء دیگر، که همان بدنه اتصال است، هدایت می‌شود.
۴- این کار تا جایی ادامه پیدا می‌کند که سر لوله، به لبه نگهدارنده‌ای که داخل بدنه اتصال وجود دارد، برسد.
۵- سپس، اورینگ و بوشینگ را به سمت بدنه اتصال حرکت داده، تا جایی که داخل بدنه قرار گیرند.
۶- سرپیچ را به محل رزوه‌ها که روی بدنه اتصال قرار دارد، نزدیک کرده و با آچار مناسب سفت می‌کنند.
۷- سرپیچ را باز کرده و آن را از بقیه اجزاء اتصال، به سمت مخالف، دور می‌کنند.
۸- پس از آن، اسپلیت را از شیاری که در ساختار آن تعبیه‌شده، باز کرده، بر روی لوله قرار داده و در نهایت به سایر اجزاء اتصال نزدیک می‌کنند.
۹- در این حالت، اتصال پیچی، آماده سفت‌شدن نهایی و بستن است.
۱۰- سرپیچ را با کمک آچار مناسب برای بستن اتصالات پیچی، سفت می‌کنند. باید مراقب بود که سفت‌شدن تا یک نقطه اپتیمم ادامه پیدا کند؛ به شکلی که موجب دو‌پهن شدن اتصال و به‌هم‌ریختن ظاهر پره‌ها نشود.
نکات مهم در نصب اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
در زمان نصب اتصالات پیچی مانند نصب سایر اتصالات پلی اتیلن، باید یک‌سری نکات را رعایت کرد تا بتوان یک نصب بی‌نقص را در پروژه تحویل داد. این نکات عبارتند از:
- انتهای لوله‌هایی را که قرار است داخل اتصالات پیچی قرار گیرند، با کمک سوهان، به‌طور‌کامل صاف کرده، پلیسه‌ها را زدوده و تمیز کنید.
- قبل از اینکه اجزاء اتصال به صورت نهایی سفت شوند، از قرار‌گرفتن هر یک از آنها در جای درستشان، اطمینان حاصل کنید.
- برای اطمینان از آب‌بند شدن کامل اتصال، می‌توانید از نوار تفلون بهره ببرید.
- طول دسته آچار مناسب برای سفت‌کردن اجزاء اتصال، باید نهایتاً ۴۶ سانتیمتر باشد.
- از آنجا که اتصالات پیچی، عبور جریان آب گرم را نمی‌توانند تحمل کنند، باید توجه کرد که در پروژه‌های آنها، سیالات با دمای مناسب از داخل لوله و اتصالات پیچی رد شود.
کاربرد اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
- برای مصارف کشاورزی و شبکه‌های توزیع آب
- برای مصارف آبیاری تحت فشار، شامل آبیاری قطره‌ای و بارانی
- برای سیستم‌های آبرسانی
- برای استفاده در پروژه‌های با سایزهای پایین
ویژگی‌های اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
- مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی (بر‌خلاف اتصالات فلزی)
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی
- مقاومت در برابر تنش و ترک‌خوردگی
- مقاومت در برابر ارتعاشات ناشی از زلزله
- مقاومت در برابر اشعه ماوراء‌بنفش
- استحکام و طول عمر بالا
- انعطاف‌پذیری بالا
- دارا‌بودن سطح داخلی و خارجی صاف و صیقلی
- عدم رسوبگیری و پایین بودن میزان افت فشار سیال عبوری، به موجب صیقلی‌بودن سطح آن
مزایای استفاده از اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
یکی از ویژگی‌هایی که سبب وجه تمایز اتصالات پلی اتیلن پیچی از ساير انواع اتصالات می‌شود، قابلیت چند‌بار مصرف بودن آن‌هاست.
در واقع روند جوشکاری در زمان نصب، باعث می‌شود که ساير اتصالات (از جمله اتصالات پلی اتیلن تزریقی، دست ساز و برنچی)، از حالت اولیه خارج شده و دیگر قابل استفاده نباشند، اما اتصالات پلی اتیلن پیچی پس از نصب در یک پروژه، می‌توانند در پروژه‌های دیگر هم استفاده شوند.
همچنين، اگر يكی از اتصالات پلی اتیلن پيچی مورد استفاده در پروژه به هر دليلی معيوب شود، به راحتی قابل تعويض است.
از طرف دیگر، در پروژه‌های کوچک به دلیل عدم نیاز به حمل و نقل یا کرایه دستگاه جوش و به دنبال آن، فارغ بودن از استخدام نیروی ماهر برای کار با آن، استفاده از اتصالات پیچی نسبت به اتصالات ديگر توصیه می‌شود.
در حقيقت، فاكتور بالا بودن سرعت اين عمليات، از همين موضوع سرچشمه می‌گيرد.
همچنین، عدم نیاز به جریان برق برای متصل‌شدن به لوله‌ها، در زمان نصب در پروژه، از دیگر مزایای اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) است.
ویژگی منحصر‌به‌فرد دیگری که در این اتصالات وجود دارد این است که، چنانچه هر یک از اجزاء اتصالات پلی اتیلن پیچی دچار مشکل یا آسیب شود (مانند: اسپلیت، بوشینگ، سرپیچ و اورینگ)، به‌طور‌جداگانه قابل‌خرید بوده و به‌راحتی تعویض می‌شود.
معایب اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
علی‌رغم تمامی مزايا، بايد اين نكته را مد‌نظر قرار داد که اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) نهایتاً تا سایز ۱۲۵ میلیمتر و فشار ۱۰ بار قابل عرضه هستند و نمی‌توانند پروژه‌های بزرگ را كه شامل اتصالات با سايزهای بالا و متنوع خواهند بود، پوشش دهند.
علاه‌بر‌این، چون جنس مواد به‌کار‌رفته برای تولید اجزاء اتصالات پلی اتیلن پیچی متفاوت بوده (پلی استال، پلی پروپیلن، پلی اتیلن و لاستیک)، هر کدام از آنها در دمای خاص خودشان، در فصول مختلف دچار انقباض و انبساط می‌شوند. همین امر ممکن است سبب شل شدن این اتصالات و در نتیجه چکه‌کردن آنها شود.
همچنین، اتصالات پیچی بسیار گران‌قیمت هستند.
تولیدکنندگان اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
پر واضح است که بهره‌گیری از اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مایتری) و اتصالات پلی اتیلن برنچی، اتصالات تزریقی و اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن در پروژه‌ها، با عیب بزرگی به نام وابستگی به حضور دستگاه جوش و به دنبال آن حضور اپراتور ماهر، تنیده است.
با علم به این موضوع، تولید اتصالاتی که بتوان آنها را با سهولت بیشتری در پروژه‌ها نصب و بهره‌برداری کرد، ارزشمند خواهد بود.
همین امر موجب می‌شود که زحمات تولیدکنندگان اتصالات پلی اتیلن پیچی که تلاش می‌کنند تا بتوانند محصولی را مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی، به بازار عرضه کنند، ستودنی است. اما متأسفانه همچنان، عیب عدم امکان ارائه این اتصالات در سایزهای بالاتر از ۱۲۵ میلیمتر، غیر‌قابل چشم‌پوشی است.
قیمت اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای)
اتصالات پلی اتیلن پیچی علی‌رغم سایز پایینی که دارند، گران‌قیمت بوده و خرید آنها برای پروژه در مقایسه با خرید اتصالات پلی اتیلن دست ساز یا تزریقی، پر‌هزینه‌تر خواهد بود.
نکته‌ای که باید در نظر داشت این است که در کنار قیمت بالا، فارغ‌بودن کارفرما از خرید یا اجاره دستگاه جوش و هزینه‌هایی که برای حمل آن به محل پروژه وجود دارد، موجب می‌شود که قیمت خرید اتصالات پلی اتیلن پیچی، کمی متعادل‌تر شود.
اما با تمام این تفاسیر، قیمت اتصالات پلی اتیلن پیچی، همچنان سرسام‌آور است.
سؤالات مرتبط
اتصالات پلی اتیلن انواع مختلفی را شامل می‌شوند که عبارتند از: اتصالات جوشی (شامل اتصالات تزریقی، دست ساز و برنچی)، اتصالات الکتروفیوژن، اتصالات پیچی، اتصالات سریع و اتصالات فلنج دار.
برای متصل‌کردن لوله‌های HDPE از اتصالات جوشی، الکتروفیوژن، پیچی، سریع و فلنج دار استفاده می‌شود.
لوله‌های HDPE به کمک روش‌های مختلفی از جمله: جوش لب به لب (استفاده از اتصالات جوشی)، جوش الکتروفیوژن (استفاده از اتصالات الکتروفیوژن)، استفاده از اتصالات پیچی، استفاده از اتصالات سریع و استفاده از اتصالات فلنج دار، به یکدیگر متصل می‌شوند.
خیر- فقط چسبی که بر پایه پلی اتیلن باشد می‌تواند برای لوله و اتصالات پلی اتیلن کاربرد داشته باشد.
بله- اگر در سیستم فاضلابی از لوله پلی اتیلن استفاده شود، می‌توان از اتصالات فشاری برای متصل‌کردن لوله‌ها استفاده کرد.
خیر- چون هنوز هیچ چسبی که بر پایه پلی اتیلن بوده و قدرت چسباندن لوله یا اتصالات پلی اتیلن را به یکدیگر داشته باشد، ساخته نشده است.
خیر- هیچ چسبی تاکنون نتوانسته است لوله‌های پلی اتیلن را به هم بچسباند.
کلام آخر
رسالت ما در این مقاله، برای اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) این بود که بتوانیم با رعایت جوانب انصاف، به معرفی اولیه، بیان ویژگی‌ها، مزایا، معایب و مواردی از این دست بپردازیم.
امیدواریم توانسته باشیم با ارائه یک محتوای پر‌مغز و جامع، ابهامات احتمالی شما همراهان گرامی را درباره اتصالات پلی اتیلن پیچی برطرف کنیم.
لطفاً در صورت تمایل به هرگونه پرسشگری راجع به این مقاله، از طریق شماره تماس ۰۹۱۹۲۲۰۰۷۲۴ یا صفحه ارتباط با ما، کارشناسان شرکت آبان بسپار پارسیان در ارتباط باشید. بی‌صبرانه منتظر شنیدن صدای گرم شما عزیزان هستیم.
6 پاسخ
با توجه به اینکه برای نصب اتصالات پیچی، به دستگاه جوش نیاز نیست، نصب آن کار ساده ای است؟
حقیقتاً خیر، کار ساده ای نیست.
از آنجا که برای نصب اتصالات پیچی، به حضور دستگاه جوش نیاز نیست، تصور مشتریان به این سمت می رود که نصب این اتصالات کار بسیار ساده ای است؛ در حالی که اصلاً اینطور نیست و همین باز کردن اتصال پیچی، جداکردن اجزاء آن، قرار دادن لوله داخل اتصال و برگرداندن اجزاء سر جای خود، هم به قدرت بدنی کافی نیاز دارد و هم تجربه بالایی نیاز دارد.
اتصالات پیچی، اتصالات قابل اعتمادی هستند؟ مثلاً برای پروژه های انتقال آب شهری، آب و فاضلاب و … قابل استفاده هستند؟
حقیقت امر این است که اتصالات پیچی، معمولاً نشتی زیادی دارند و سیال عبوری از داخل آن، چکه می کند. به خاطر همین بیشتر در زمین های کشاورزی و برای سیستم های آبیاری استفاده می شود. برای سایر پروژه ها، که عایق بودن و عدم نشتی اتصالات حائز اهمیت است، استفاده از اتصالات پیچی توصیه نمی شود.
چرا اتصالات پیچی، با وجود اینکه سایزشان پایین است، در مقایسه با سایر اتصالات پلی اتیلن هم سایزشان، گران‌قیمت‌تر هستند؟
به خاطر اینکه قسمت اعظم اتصالات پیچی، شامل بدنه و سرپیچ، از پلی پروپیلن ساخته شده که قیمت بالاتری نسبت به ماده پلی اتیلن دارد؛ در نتیجه قیمت اتصالات پیچی، علی رغم سایز پایینی که دارند، بالاست.