صنعت پلی اتیلن تلاش کرده تا در راستای تکمیل و ارتقاء سیستم خود، از تولید اتصالات پلی اتیلن در كنار لولههای پلی اتیلن، بهرهمند شود. اتصالات پلی اتیلن، قطعاتی هستند که به طور کلی به یک لوله یا اتصال دیگر متصل میشوند.
بدون تردید این اتصالات، یکی از کاربردیترین محصولات مورد نیاز در خطوط لولهکشی و تأسیسات در صنایع مختلف هستند.
اساساً از اتصالات پلی اتیلن در كنار لوله های پلی اتيلن، برای انتقال سیالات و فاضلاب، آبیاری (قطرهای و بارانی)، آبرسانی و کشاورزی، آتشنشانی و خطوط انتقال گاز استفاده میشود. نقش اصلی اتصالات پلی اتیلن، برای تغییر مسیر لولهها، انشعابگیری، تغییر قطر لولهها، بستن خطوط و … است.
مطالب این مقاله
انواع اتصالات پلی اتیلن و روشهای بهکار رفته برای متصل کردن لوله های پلی اتیلن
یکی از بخشهای جدانشدنی سیستمهای لولهکشی، انواع اتصالات پلی اتیلن و روشهای بهکار رفته برای متصلكردن لوله های پلی اتیلن است. لولهها با بهرهمندی از يكی از پنج نوع اتصال پلی اتیلن، مطابق لیست ذیل، به یکدیگر يا به اتصالات پلی اتیلن متصل میشوند:
- اتصالات جوشی: شامل اتصالات دست ساز (مایتری)، برنچی و اتصالات تزریقی (در این روش از جوش لب به لب بهره گرفته میشود)
- اتصالات الكتروفيوژن
- اتصالات پيچی (رزوهای)
- اتصالات سریع
- اتصالات فلنج دار
در موارد ۱ و ۲، از فرآیند جوشکاری (به ترتیب جوش گرمایی و جوش الکتریکی) استفاده میشود. در موارد ۳، ۴ و ۵ متصل شدن به صورت مکانیکی (به ترتیب از طریق مادگی و رزوه، از طریق گیره و قلاب و از طريق پيچ و مهره) انجام میشود.
همانطور که در پاراگرافهای بعد ملاحظه خواهید کرد، هر کدام از اتصالات پلی اتیلن، ویژگیهای مخصوص به خود را دارند.
برای سهولت در دستیابی به این اطلاعات، چکیده آنها در شکل زیر خلاصه شده است:

۱- استفاده از اتصالات پلی اتیلن جوشی و بهرهمندی از جوش لب به لب برای متصلكردن لوله های پلی اتیلن
در این روش، لوله های پلی اتیلن با استفاده از دستگاه جوش لب به لب یا بات فیوژن، به یکدیگر یا به اتصالات پلی اتیلن جوشی متصل میشوند. (مطابق شکل)

در فرآیند جوش لب به لب (بات فیوژن)، دو سر لوله و اتصال با استفاده از رنده مناسب، کاملاً صاف و تراشیده میشود. پس از آن، صفحه گرمکن، بعد از گرم شدن، بین دو سر لوله و اتصال قرار گرفته که موجب ذوب شدن آنها میشود.
در مرحله بعد، صفحه گرمکن برداشته شده و دو سر لوله و اتصال به هم فشار داده میشوند. این کار تا زمانی ادامه پیدا میکند که بیدهای جوشِ مناسب (برجستگیهایی که در اثر جوش ایجاد میشود) تشکیل شود.
اساساً روش جوش لب به لب برای متصلکردن لولهها به اتصالات پلی اتیلن جوشی استفاده میشود.
انواع اتصالات پلی اتیلن جوشی از نظر ساخت
انواع اتصالات پلی اتیلن جوشی از نظر اینکه برای تولید آنها از لوله استفاده میشود یا مواد اولیه پلی اتیلن و قالبهای فولادی، عبارتند از:
الف) اتصالات دست ساز (Fabricated Fittings) که به اتصالات مایتری هم شهرت دارند و اتصالات برنچی (كمربند جوشی=Saddle Fusion Fittings)
ب) اتصالات تزریقی (Injection Fittings)
شايد خالی از لطف نباشد كه پيش از ارائه اطلاعات جامع راجع به اتصالات پلی اتيلن دست ساز، برنچی و تزريقی، مقايسه اجمالی مزايا و معايب آنها در قالب يک جدول در اختيار شما عزيزان قرار گيرد.

الف) اتصالات پلی اتیلن دست ساز یا همان اتصالات مایتری، اتصالات پلی اتيلن برنچی (كمربند جوشی)
یکی از بهترین و کاربردیترین انواع اتصالات پلی اتیلن، که از جوش دادن لولهها به یکدیگر به وجود میآید، اتصالات دست ساز (مایتری) و اتصالات پلی اتيلن برنچی (كمربند جوشی=Saddle Fusion Fittings) هستند.
اين اتصالات، از جوش گرمایی (شامل جوش لب به لب (Butt Fusion) و كمربند جوشی يا اصطلاحاً جوش زینی) لولهها در سایزهای متفاوت از ۶۳ تا ۱۲۰۰ میلیمتر و فشارهای کاری مختلف از ۶ تا ۲۵ بار (۱bar=1 atm=10۵ N/m۲=۱۰۵ Pa) توليد میشوند.
بهطوركلی اتصالات پلی اتيلن دست ساز را در صنعت پلی اتيلن، با نام اتصالات پلی اتيلن مايتری نيز میشناسند. در تولید اتصالات مايتری، لولهها را به صورت فارسیبر، برش داده و با جوش لب به لب به يكديگر متصل میكنند.

چگونگی جوش لب به لب در عنوان قبلی توضیح داده شد.
اما در مورد كمربند جوشی (جوش زینی) باید گفت که تفاوت این جوش و جوش لب به لب در این است که در روش زینی، لولهها به شکل فارسیبر نيستند و از دستگاه جوش زاويهزن هم استفاده نمیشود و اين نوع جوش، دستگاه مخصوص به خود را دارد.
در واقع در جوش زینی، سطح خارجی لوله با سطح مقعر گرمکن (منحنی که انحنای آن به سمت داخل است)، و سطح مقطع انشعاب با سطح محدب گرمکن (منحنی که انحنای آن به سمت بیرون است) به طور همزمان گرم میشوند تا به دمای مناسب برای جوش برسند.

مزایای اتصالات پلی اتیلن دست ساز یا همان مایتری و اتصالات پلی اتیلن برنچی
- توليد در محدوده گستردهتری از سايز و تمامی فشارهای كاری
- تولید در تمامی زوایا (زانوها)
- توليد با هر نقشه مدنظر مشتری
- جوشپذيری بهتر با لولههای پروژه
- عبور سيالات با سهولت بیشتر (مخصوصاً زانوهای دست ساز)
- خوردگی سایشی کمتر
- طول عمر بیشتر
- مناسب برای انتقال سيالات در معادن
معایب اتصالات پلی اتیلن دست ساز یا همان مایتری و اتصالات پلی اتیلن برنچی
- قيمت بالاتر نسبت به اتصالات پلی اتيلن تزريقی همسايز
- وجود بيدهای جوش در اتصالات دست ساز (مایتری)
- تبديل شدن بيدها به محل رسوب سيالات
- حائز اهميت بودن سطح مهارت اپراتور
- الزام رعايت ضريب كاهنده در توليد اتصالات پلی اتيلن دست ساز (اتصالات برنچی، ملزم به رعايت ضرايب كاهنده نيستند)
لیست و عکس اتصالات پلی اتيلن دست ساز یا همان مایتری
- سه راه های مساوی ۴۵، ۶۰ و ۹۰ درجه


- سه راه کاهنده

- زانو در تمام زوايا



- چهارراه

- اتصالات خاص و سفارشی (کلکتور و …)



لیست و عکس اتصالات پلی اتیلن برنچی (کمربند جوشی=Saddle Fusion Fittings)
- سه راه برنچی (Branch Tee)


تمامی اتصالات دست ساز (مایتری) و برنچی میتوانند به روش جوش لب به لب، به لوله یا سایر اتصالات متصل شده و در پروژههای مختلف به کار گرفته شوند.
لطفاً برای کسب اطلاعات بیشتر، به مقاله اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مایتری) و اتصالات پلی اتیلن برنچی مراجعه کنید.
ب) اتصالات پلی اتیلن تزریقی
اتصالات تزریقی با بهکارگیری قالبهای فولادی از پیش ساخته و استفاده از دستگاه تزریق پلاستيک (Injection Molding Machine) تولید میشوند. ماده اولیه مورد نیاز تولید اتصالات پلی اتیلن تزریقی، گرانولهای پلی اتیلن مرغوبِ (HDPE100) تهیهشده از پتروشیمیهای معتبر هستند.
این اتصالات با قابلیت تولید از سایز ۶۳ تا ۱۲۰۰ میلیمتر و فشارهای کاری ۶، ۱۰، ۱۶ و ۲۰ بار، یکی از پرتنوعترین اتصالات پلی اتیلن محسوب میشوند.
لازم به ذکر است که ارائه سایزهای بالا برای اتصالات تبدیل، فلنج، کپ و فلنج کور پلی اتیلن میسر است؛ اما تولید اتصالات سه راه و زانو در سایزهای بالاتر از ۵۰۰ میلیمتر در ایران متداول نیست.
چگونگی سازوکار دستگاه تزریق (Injection)
در روش تولید اتصالات به کمک دستگاه تزريق، پس از ساخت قالب اتصالِ مورد نظر، مواد اولیه مورد نیاز توسط ماشینآلات تزریق پلاستیک به داخل قالب تزریق شده و اتصال مورد نظر تهیه میشود.
قالب به قطعه فولادی گفته میشود که از دو نیمه ساخته شده و حفرهای به شکل قطعه مورد نظر، در فاصله بین این دو نیمه وجود دارد.

مواد پلیمری که با استفاده از گرما، ذوب و نرم شدهاند از طریق یک ورودی، این حفره را پر میکنند. پس از سرد شدن مذاب، قطعه ساخته میشود.
بهطورکلی، دستگاه تزریق (Injection) برای تولید همه اتصالاتی که در روند ساخت آنها، از گرانولهای مواد اوليه پتروشيمی استفاده میشود، به كار میرود.
انواع این اتصالات عبارتند از: اتصالات تزریقی (که در حال توضیح مطالب مرتبط با آن هستیم)، اتصالات الکتروفیوژن، اتصالات پیچی و اتصالات سريع (اطلاعات مربوط به سه دسته آخر در پاراگرافهای پیشرو ارائه میشود).
مزایای اتصالات پلی اتیلن تزریقی
- سرعت تولید بالا
- تحویل سریع به مشتری و به صورت از پیشآماده
- ساختار یکپارچه و بدون بید جوش (چندتکه نیست)
- مطرحنبودن موضوع ضریب کاهنده
- قیمت مناسب
- وزن پایین
- سهولت در جابجایی
- نصب آسان
معایب اتصالات پلی اتیلن تزریقی
- پیچیدهبودن فرآیند تولید
- عدم امکان تولید اتصالات سه راه و زانو در سایزهای بالاتر از ۵۰۰ میلیمتر
- نیاز به دانش قوی و تجربه زیاد جهت تولید
- وابستگی به حضور دستگاه جوش در زمان اتصال به لولهها در پروژه
لیست اتصالات پلی اتیلن تزریقی
- سه راه (برای ایجاد انشعاب در خطوط لوله)

- زانو (برای تغییر مسیر و زاویه لولهها)

- فلنج (برای متصل کردن لولهها به یکدیگر، یا متصل کردن شیرآلات و سایر اتصالات به خطوط لوله)

- تبدیل (برای تغییر قطر لولهها)

- کپ (برای بستن دائمی و موقت انتهای خطوط لوله)

- فلنج کور پلی اتیلن (برای بستن موقت انتهای خطوط لوله)

- شیر آبریز انتهای خط (برای باز و بسته کردن جریان سیال در خطوط لوله)


- رینگ فولادی با پوشش پلیمری تقویتشده (جهت استفاده از فلنج در خطوط لوله پلی اتیلن)


- چهارراه

- اتصالات خاص و سفارشی

در نهایت، تمامی این اتصالات تزریقی میتوانند به کمک جوش لب به لب به لوله یا سایر اتصالات متصل شده و جهت انتقال آب در خطوط آبیاری و کشاورزی استفاده شوند.
لطفاً برای دریافت اطلاعات تکمیلی و آگاهی بیشتر، به مقاله نگاهی نو به اتصالات پلی اتیلن تزریقی مراجعه کنید.
۲- روش استفاده از اتصالات پلی اتيلن الکتروفیوژن برای متصل كردن لوله های پلی اتيلن
اتصالات الکتروفیوژن يكی از مطمئنترین متصلكنندههای پایدار در حوزه پلی اتیلن هستند.
در این تكنيک، مانند تكنيک جوش لب به لب، از فرآیند جوش برای متصل کردن لولهها به يكديگر یا به ساير اتصالات بهره گرفته میشود؛ با این تفاوت که در این نوع، به جای استفاده از جوش گرمايی، از جوش الکتریکی استفاده میشود که دقت و مقاومت قابل توجهتری دارد.
در این فرآیند، جریان برق از سیمپیچ تعبیه شده در سطح داخلی اتصالات عبور میکند. گرمای تولید شده، دو سطح پلی اتیلن را ذوب کرده و در نتیجه، یک اتصال همگن بین لوله و سطوح اتصالات ایجاد میشود.


اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن
اتصالات الكتروفيوژن، مانند اتصالات تزريقی با بهکارگیری دستگاه تزریق و با استفاده از مواد پلی اتيلن مرغوب HDPE100 تولید میشوند. این اتصالات در سايزهای متنوع و با فشارهای كاری متفاوت، قابل عرضه به مشتری هستند. اتصالات الکتروفیوژن علاوهبر استفاده در خطوط آبرسانی، در شبكههای انتقال گاز نيز، به کارگرفته میشوند.
در داخل اتصالات پلی اتيلن الكتروفيوژن، المنتی تعبيه شده كه از آن برای جوش خوردن به لوله يا ساير اتصالات استفاده میشود. همچنين در سطح خارجی اين اتصالات، دو عدد سوكت مشاهده میشود كه نقش آنها برای وصل كردن دستگاه جوش به اين اتصالات است.
از ديگر اجزاء اتصالات الكتروفيوژن میتوان به دو عدد انتيكاتور و يک باركد(حاوی اطلاعات لازم برای جوش) بر روی سطح اتصال، اشاره كرد.
مزایای اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن
- ایجاد ضریب اطمینان بالا در فرآیند اتصال
- دارای تأییدیه استفاده در خطوط گازرسانی
- زیبایی ظاهری محل جوشکاریشده
- مهمنبودن سطح مهارت اپراتور در فرآیند جوشکاری
معایب اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن
- گرانقیمتتر بودن نسبت به اتصالات تزریقی
- نیاز به جریان برق برای متصلشدن به لولهها در زمان نصب در پروژه
لیست اتصالات الکتروفیوژن
- کوپلر
- تبدیل
- زانو ۴۵ و ۹۰ درجه
- کمربند
- انشعاب گیر
- درپوش
- سه راه (مساوی و تبدیلی)

لطفاً در صورت تمایل به آشنایی بیشتر با این اتصالات، مقاله اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن را مطالعه بفرمایید.
۳- روش استفاده از اتصالات پیچی (رزوهای) برای متصل کردن لوله های پلی اتیلن
استفاده از این تکنیک برای متصل کردن لوله های پلی اتيلن، ساده به نظر میآید، اما در عمل آنقدرها هم ساده نیست و پیچیدگیهای خودش را دارد.
با استفاده از اتصالات پیچی، بدون نیاز به جوش و تنها از طریق سرپیچهای نری و مادگی، میتوان لولهها را به یکدیگر یا به ساير اتصالات متصل کرد.
در این روش باید اجزاء اتصال پیچی را از هم جدا کرده و لوله یا اتصال مورد نظر در داخل بدنه قرار داده شود.
در ادامه مقاله توضیحاتی ارائه میشود که موجبات آشنایی بیشتر شما عزیزان، با اتصالات پیچی را فراهم میآورد.
اتصالات پیچی (رزوهای)
اتصالات پیچی با به كارگيری روش تزریق (Injection) و استفاده از قالبهای فولادی، در سایزهای ۲۰، ۲۵، ۳۲ تا ۱۲۵ میلیمتر و تا فشار کاری ۱۰ بار تولید و عرضه میشوند. در نامگذاری انواع اتصالات پيچی، استفاده از كلمات نر و ماده به چشم میخورد.
اتصال نر پیچی (رزوهای)
اتصال نر، اصطلاحاً به اتصالی گفته میشود که شیارهای محل اتصال، به سمت بیرون قطعه باشد.

اتصال ماده پیچی (رزوهای)
اتصال ماده به اتصالی گفته میشود که شیارهای محل اتصال، به سمت داخل قطعه باشد.

بعد از آشنایی اولیه با اتصالات پیچی، بهتر است بدانیم که این اتصالات از چه اجزایی تشکیل شدهاند.
معرفی اجزای مختلف اتصالات پیچی

- اسپلیت: جنس اسپلیت در اتصالات پلی اتیلن از پلی استال است که ترموپلاستیکی سخت بوده و در برابر مواد شیمیایی و همچنین تنشهای فیزیکی مقاوم و پایدار میباشد. وظیفه اسپلیت جلوگیری از بیرون زدن لوله پلی اتیلن از داخل اتصال در فشارهای بالا می باشد.
- بوشینگ: بوشینگ از جنس پلی اتیلن است و درون اتصالات پلی اتیلن بین اسپلیت و اورینگ قرار میگیرد. بوشینگ در زمان اتصال روی قطعه، فشاری مضاعف به اورینگ وارد نموده و باعث آببندی اتصالات پلی اتیلن پیچی میشود.
- اورینگ: اورینگ از جنس لاستیک میباشد و وظیفه آن آببندی کردن اتصالات پیچی روی لوله پلی اتیلن است. اورینگ بایستی قابل انعطاف و مقاوم در برابر فشار باشد.
- بدنه و سرپیچ: جنس بدنه اتصالات پلی اتیلن از پلی پروپیلن میباشد و در مقابل فشار، ضربه فیزیکی و تغییرات شیمیایی مقاوم است. پلی پروپیلن در مقایسه با پلی اتیلن مقاومتر و در مقابل اشعه خورشید از استحکام بالایی برخوردار است.
مزایای اتصالات پیچی
- چندبار مصرف بودن
- قابلیت تعویض آسان در صورت معیوبشدن
- عدم نیاز به حمل و نقل یا کرایه دستگاه جوش
- عدم نیاز به جریان برق برای متصلشدن به لولهها در زمان نصب در پروژه
- فارغبودن از استخدام نیروی کار ماهر برای جوشکاری
معایب اتصالات پیچی
- تولید فقط در سایزهای پایین
- مناسبنبودن برای پروژههای بزرگ با سایزهای بالا
- همجنس نبودن اجزای سازنده اتصالات پیچی و احتمال شلشدن و نشتی
- بسیار گرانقیمت
- نصب نهچندان ساده
لیست و عکس اتصالات پیچی
- اتصال نر
- اتصال ماده
- سه راه مساوی
- سه راه نر
- سه راه ماده
- زانو مساوی
- زانو نر
- زانو ماده
- رابط مساوی
- رابط تبدیلی
- درپوش انتهایی
- اتصال فلنجدار
- کمربند پیچی
- مغزی دندهای پیچی

چنانچه به دریافت اطلاعات تکمیلی راجع به این اتصالات نیاز دارید، به مقاله اتصالات پلی اتیلن پیچی مراجعه کنید.
جدول مقایسهای چكیده مزایا و معایب اتصالات الكتروفیوژن و اتصالات پیچی

۴- روش استفاده از اتصالات سریع برای متصلكردن لوله های پلی اتیلن
این روش یکی از کاربردیترین روشهای متصلکردن لوله های پلی اتیلن در سیستمهای آبیاری بارانی است. در این تکنیکِ اتصال، لوله های پلی اتیلن با استفاده از اتصالات سریع نری یا مادگی به یکدیگر متصل میشوند.
با توجه به اینکه این اتصالات در سطح زمینهای کشاورزی و برای فرآیند آبیاری مورد بهرهبرداری قرار میگیرند، برای اینکه بتوان آنها را به آسانی، بر روی زمینهای زراعی پیدا کرد، در کارخانههای تولیدکننده، آنها را به رنگ نارنجی تولید میکنند.
در اتصالات سریع نری، لوله و اتصالات به کمک یک قلاب (یا اصطلاحاً گیره) به یکدیگر متصل میشوند. در اتصالات مادگی، متصلشدن به کمک رزوه انجام میشود.


در هر دو اتصال سریع نری و مادگی، یک سر قابل جوش خوردن وجود دارد و سر دیگر، به ترتیب قلاب و یا رزوه است.
در این روشِ اتصال، لوله های پلی اتیلن به صورت ازپیشساخته، در داخل کارخانه، به همان سر قابلجوشِ اتصال سریع جوش میخورند و آماده ارسال به مزرعه میشوند. این اتصالات اصولاً به لوله هایی با متراژ ۳ یا ۶ متر جوش میخورند.

بعد از انتقال این شاخهها (لوله پلی اتیلن+ اتصال سریع نری یا اتصال سریع مادگی)، چیدمان لوله و اتصالات در سطح مزرعه به سهولت و با سرعت انجام میشود.
اتصالات سریع
اتصالات سریع مانند اتصالات تزریقی، الکتروفیوژن و پیچی به کمک دستگاه تزریق (Injection) تولید میشوند. لازم به ذکر است که در تولید این اتصالات از گرانولهای نچرال HDPE100 یا PP و مستربچ نارنجی استفاده میشود.
اتصالات سریع از سایزهای کوچک تا سایز ۱۶۰ میلیمتر قابل عرضه است.
مزایای اتصالات سریع
یکی از مزیتهای این اتصالات این است که بعد از برداشت محصول، بهآسانی میتوان آنها را از سطح زمین جمعآوری کرده و به مزرعه دیگری انتقال داد. مزیت دیگر، سهولت نصب و سرعت بالای عملیات است.
علاوهبراین، نصب بدون ترانشه این اتصالات، از آسیب رسیدن به خاک زراعی جلوگیری به عمل میآورد. از آنجایی که ترمیم خاک زراعی مستلزم زمان و هزینه بالایی است، این ویژگی اتصالات سریع، بسیار حائزاهمیت است.
معایب اتصالات سریع
اتصالات سریع در زمان نصب، کمترین میزان ضریب ایمنی را در مقایسه با سایر اتصالات ایجاد میکنند. همچنین، یکی دیگر از معایب این اتصالات این است که اصلا قیمت پایینی ندارند و فقط کمی ارزانتر از اتصالات پیچی هستند.
۵- روش استفاده از اتصالات فلنج دار برای متصلكردن لوله های پلی اتیلن
فلنج پلی اتیلن نوعی از اتصالات پلی اتیلن است که در خطوط لولهگذاری استفاده میشود. فلنجهای پلی اتیلن جوشی، به کمک روش تزریق تولید شده و با استفاده از دستگاه CNC، تراشکاری میشود.
در اتصال لولهها بهوسیله فلنج ها، از رینگ فولادی در پشت فلنج، واشر(Gasket) جهت آببندی اتصالات و پیچ و مهره برای متصل کردن، استفاده میکنند. استفاده از رینگ فولادی باعث ایجاد فشار یکنواخت بر سطح شده و از بروز نشتی جلوگیری میکند.

فلنج پلی اتیلن برای اتصال لوله های پلی اتیلن به یكدیگر، متصل کردن لوله های پلی اتیلن به سایر لولهها با جنسهای فلزی، اتصال به شیرآلات و یا در مواردی که احتیاج به بازشدن خط برای بازبینی باشد، استفاده میشود. اتصالات فلنجی در پروژههای آبرسانی، گازرسانی، کشاورزی و شبکههای فاضلابی کاربرد دارند.
کاربرد اتصالات پلی اتیلن
اتصالات پلی اتیلن با توجه به ویژگیهای منحصربهفردی که از خود نشان میدهند، بهطور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند که عبارتند از:
- آبیاری
- گازرسانی
- فاضلابی
اتصالات پلی اتیلن آبیاری
این روزها، استفاده و بهکارگیری بیرویه آبهای زیرزمینی و سیر نزولی بارشهای جوی، ذخیرههای آب کشور را به شدت کاهش داده و موجب خشکسالی و بحران کمبود آب در بسیاری از مناطق ایران شده است.
همانطور که میدانیم، صنعت کشاورزی، درصد بسیار زیادی از منابع آب ایران را به مصرف میرساند که متأسفانه بخش عظیمی از آن هدر رفته و اصلاً در چرخه تولید محصولات کشاورزی مصرف نمیشود.
همین امر موجب شده که ترویج و توسعه روشهای نوین آبیاری، نقش بسیار تعیینکنندهای در مبارزه با خشکالی و کمآبی و همچنین در مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی داشته باشد.
خوشختانه در سالهای اخیر، سیاستهای دولت در جهت تشویق و حمایت از بخش کشاورزی برای جایگزینی سیستم آبیاری سنتی با آبیاری مکانیزه بوده و تسهیلات متفاوتی از سوی بانکها برای تجهیز مزارع کشاورزی به سیستم نوین آبیاری، به کشاورزان ارائه شده است.
با توجه به اقلیم کشور ایران و قرار گرفتن در منطقه گرم و خشک، اصلاح سیستمهای توزیع آب در بخش کشاورزی، جهت بهبود وضعیت بحرانی کنونی، نقش بسزایی ایفا میکند.
آبان بسپار پارسیان به سهم خود تلاش کرده است تا با تولید انواع لوله و اتصالات پلی اتیلن، مطابق با استانداردهای ملی و بینالمللی در انواع سایزها و فشارهای کاری متفاوت، قدمی هرچند کوچک در راستای رفع نیاز کشاورزان برای دسترسی به لوله و اتصالات مورد نیاز برای آبیاری بردارد.
اتصالات پلی اتیلن گازرسانی
اتصالات الکتروفیوژن، ضریب اطمینان بسیار بالایی را در زمان نصب در پروژه، ایجاد میکنند. همین ویژگی سبب شده که این اتصالات، تأییدیه IGS را دریافت نموده و بهطور گسترده در شبکههای انتقال گاز نیز (علاوهبر شبکههای آبرسانی) مورد استفاده قرار گیرند.
اتصالات پلی اتیلن فاضلابی
این اتصالات، اتصالات پلی اتیلن جوشی هستند که آنها را در فشارهای کاری پایین برای انتقال فاضلاب شهری و روستایی تولید میکنند. لازم به ذکر است که سیالات عبوری از داخل این اتصالات، اصلاً فشار بالایی را به دیواره داخلی وارد نکرده و فقط فشار ثقلی دارد.
مواد اولیه تولید اتصالات پلی اتیلن
لازم است بدانید که تمامی لوله و اتصالات پلی اتیلن باکیفیت، از مواد اولیه مرغوب پلی اتیلن سنگین HDPE100 تهیهشده از پتروشیمیهای معتبر، تولید میشوند.
در واقع پلی اتیلن سنگین، شامل گریدهای متفاوت HDPE80، HDPE63 و HDPE100 میشود که خواص این گریدها، در گذر سالها ارتقاء پیدا کرده و امروزه گرید HDPE100، خود را بهعنوان بهترین گرید پلی اتیلن سنگین، به همگان معرفی کرده است.
مهمترین برتری مواد اولیه پلی اتیلن سنگین HDPE100، افزایش استحکام آنها نسبت به گریدهای دیگر است. به بیان دیگر، لوله و اتصالات تولیدشده با HDPE100 که همضخامت با لوله و اتصالات تولیدشده با HDPE63 یا حتی HDPE80 باشند، تحمل فشار بالاتری دارند.
ازاینرو، پس از گذر ۵۰ سال از عمر لوله و اتصالات HDPE100 و HDPE80، چنانچه این لوله و اتصالات تحت دمای ۲۰ درجه سانتیگراد بوده باشند، به ترتیب قابلیت تحمل فشارهای ۱۰MPa و ۸MPa را دارند.
پلی اتیلن سنگین HDPE100 به دو صورت خودرنگ (مشکیرنگ) یا بیرنگ (اصطلاحاً نچرال (Natural)) در پتروشیمیها تولید میشود.
اگر HDPE100 تولیدشده، خودرنگ باشد، به همان شکل در خط تولید به کار گرفته میشود. اما چنانچه مواد اولیه پلی اتیلن HDPE100، نچرال باشند، باید آنها را با مستربچ مشکی در خط تولید کارخانهها مخلوط کرده و سپس، لوله یا اتصال موردنظر را با استفاده از آن تولید کرد.
ویژگیهای اتصالات پلی اتیلن
- مقرونبهصرفه و بسیار خوشقیمت
- سهولت آموزش عملیات جوشکاری به اپراتور
- مقاومت در برابر زنگزدگی
- حذف هزینههای آبکاری یا محافظت با یک پوشش خاص
- سبکوزن بودن
- عدم نیاز به ماشینآلات سنگین برای جابجایی و حمل و نقل
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی و حلّالهایی چون اسیدها و بازها
- مقاومت در برابر خوردگی
- مقاومت در برابر ترکخوردگی و شکستگی
- مقاوم هنگام زمینلرزه
- هزینههای پایین نصب و راهاندازی
- سرعت عمل بالای اجرای عملیات
- قابل بازیافت بودن
- تنوع بالای اتصالات
- طول عمر بالا
مشخصات ساختاری و چگونگی نشانهگذاری اتصالات پلی اتیلن
مطابق با استاندارد ملی INSO 14427-3 نشانهگذاری تمام اتصالات پلی اتیلن باید کاملاً خوانا و به شکل دائمی حک شود؛ بهطوریکه در اثر حمل و نقل، قرار گرفتن در شرایط جوی متفاوت، انبار شدن، نصب در داخل شبکه و استفاده در پروژه، خوانایی آنها دستخوش تغییر نشود.
نشانهگذاری نباید بهگونهای انجام شود که موجب شروع ترک در اتصال یا نواقصی شود که الزامات استاندارد را زیر سؤال ببرد. همچنین نشانهگذاریها باید بهگونهای باشد که بدون بزرگنمایی هم، بهراحتی بر روی اتصال قابلخوانش باشد. درضمن، در حداقل طول نری اتصال پلی اتیلن، نباید هیچگونه نشانهگذاری بهچشم بخورد.
حداقل مواردی که باید در نشانهگذاری اتصالات پلی اتیلن رعایت شود، مطابق با جدول ذیل است:

پس از دریافت پروانه کاربرد علامت استاندارد، حک علامت استاندارد ملی ایران الزامی است.
قیمت اتصالات پلی اتیلن
اتصالات تزریقی در مقایسه با سایر اتصالات پلی اتیلن، از قیمت پایینتری برخوردار هستند. اصولاً اتصالات تزریقی، بهصورت از پیش برنامهریزی شده، تولید و در انبار کارخانههای تولیدکننده نگهداری میشوند. از آنجایی که این اتصالات ثبات قیمت بیشتری دارند، تهیه و ارائه لیست قیمت توسط فروشندگان، کار سختی نخواهد بود.
نظر به اینکه تولید اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مایتری) و برنچی، مستلزم استفاده از لوله پلی اتیلن است، قیمت این اتصالات رابطه مستقیم با قیمت لوله دارد.
تهیه و تولید اتصالات دست ساز، مطابق با اندازهها، مشخصات، نقشه و سفارش درخواستی مشتری انجام میشود؛ بههمینخاطر برای دریافت لیست قیمت و زمان تحویل، معمولاً باید بهطورمجزا برای هر پروزه با واحد فروش هماهنگیهای لازم انجام شود. اما بهطورکلی، قیمت اتصالات دست ساز و برنچی پایین نیست.
همانطور که میدانیم در گذشته، تولید اتصالات الکتروفیوژن با کیفیت در سایزهای بالا در داخل ایران امکانپذیر نبوده است. به همین جهت، مجبور بودیم برای در اختیار داشتن این اقلام از واردات بهره ببریم.
این مسئله موجب میشد که قیمت این اتصالات رابطه مستقیم با نرخ ارز داشته و بالاترین میزان قیمت و البته تغییر را در لیست قیمت اتصالات پلی اتیلن به خود اختصاص دهد.
اما امروزه با توجه به پیشرفتهایی که در زمینه تولید این اتصالات در داخل ایران اتفاق افتاده، لیست قیمت آنها کاملاً منطقی شده و فقط کمی بالاتر از لیست قیمت اتصالات تزریقی قرار میگیرد.
اگرچه اتصالات پیچی در اندازههای کوچک و فشارهای کاری پایین تولید میشوند اما قیمت آنها خیلی بالاست و در مقایسه با سایر اتصالات همسایز خود، در رده بالاتری قرار میگیرند.
قیمت اتصالات سریع پایین نیست و فقط از اتصالات پیچی ارزانتر هستند.
تولیدکنندگان اتصالات پلی اتیلن
همانطور که میدانیم، سازمانهای ملی و بینالمللی استاندارد، برای تولید اتصالات پلی اتیلن، ضوابط و مقررات خاصی را تعیین نموده که تمامی تولیدکنندههای داخل ایران که در این حوزه فعالیت میکنند، موظفند که تکتک آنها را با آغوش باز پذیرا باشند.
علاوه بر شرایط تولید استاندارد، موارد دیگری نیز وجود دارد که برای دستیابی به یک محصول باکیفیت، کارخانههای تولیدکننده باید آنها را رعایت کنند.
بهطورکلی این قوانین عبارتند از:
- تهیه مواد اولیه پلی اتیلن با کیفیت و انجام تمامی تستهای لازم بر روی آن بلافاصله پس از ورود به کارخانه، مطابق استانداردهای ملی و بینالمللی
- تأمین لوله های پلی اتیلن مرغوب از تولیدکنندههای معتبر آن حوزه و انجام مجدد (کارخانه تولیدکننده لوله موظف است که خودش تمامی تستها را انجام دهد) تمامی تستهای لازم بر روی آنها، بلافاصله پس از ورود به کارخانه
- سود جستن از حضور اپراتورهای باتجربه، حاذق و آموزشدیده در خطوط مختلف تولید
- کنترل و بازرسیهای مداوم حین تولید و پس از اتمام آن، توسط واحد کنترل کیفیت برای حصول اطمینان از تولید یک محصول باکیفیت
- بستهبندی و ارسال مناسب محصولات توسط واحد انبار
- عرضه اتصالات پلی اتیلن با قیمت منصفانه به مشتری
- خدمات پس از فروش
لوله پلی اتیلن
امروزه لوله پلی اتیلن با استفاده از مواد اولیه پلی اتیلن، به صورت پیوسته، طی فرآیند اكستروژن تولید و در اندازههای مورد نیاز برش داده میشود.
لوله های پلی اتیلن به دلیل داشتن خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خوبي كه از خود نشان میدهند، در بسیاری از موارد جایگزین لولههای PVC ، فولادی و چدنی میشوند.
لوله های پلی اتیلن به دو گروه لولههای تک جداره و دوجداره تقسیم میشوند. لولههای تک جداره لوله هايی هستند كه برای انتقال سیالهای تحتفشار بهکار میروند و لولههای دوجداره به لوله هایی اطلاق میشود كه در مصارف انتقال سیالات بدون فشار مثل انتقال فاضلاب و زهکشی آب بهکار میروند.
سؤالات مرتبط
بنا بر گفته سایت Elborweltech.com اتصالات پلی اتیلن اتصالاتی هستند که از مواد اولیه HDPE و LDPE در اشکال و اندازه های مختلف تولید می شوند و دارای عملکردهای متنوعی هستند. آنها قطعات کمکی هستند که به دستگاه اصلی و لوله ها متصل می شوند یا آنها را با ماشین ها و لوله های دیگر متصل می کنند.
برای لوله های پلی اتیلن از اتصالاتی که از مواد اولیه پلی اتیلن PE100 تولید شده، استفاده می گردد. این اتصالات بسته به نوع کاربردشان در خطوط لوله، می تواند یکی از انواع: اتصالات پلی اتیلن جوشی شامل اتصالات تزریقی، دست ساز (مایتری) و اتصالات برنچی، اتصالات الکتروفیوژن، اتصالات پیچی و یا اتصالات سریع باشد.
petronthemoplast.com میگوید، لوله های HDPE (پلی اتیلن با چگالی بالا) به طور گسترده برای کاربردهای مختلف مانند تامین آب، توزیع گاز، دفع فاضلاب و غیره استفاده می شود.
ehow.com میگوید، اگر نیاز به اتصال یک لوله پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) به یک لوله پلی وینیل کلراید (PVC) دارید، باید از اتصالات انتقالی برای اطمینان از آب بندی ضد نشتی بین دو قطعه لوله پلاستیکی استفاده کنید. انواع مختلف پلاستیک با سرعت های متفاوتی منبسط و منقبض می شوند.
سخن پایانی
ما در این مقاله تلاش کردیم اطلاعات مفیدی راجع به اتصالات پلی اتیلن و انواع آن برای علاقهمندان این حوزه ارائه دهیم. امیدواریم این مقاله توانسته باشد پاسخگوی سوألات شما عزیزان در این باره باشد.
لطفاً اگر هرگونه ابهامی در مورد توضیحات ارائهشده در مقاله دارید، برای دریافت مطالب تکمیلی ازتیم ما تردید نکنید. بیصبرانه منتظر شنیدن صدای گرم شما از طریق پل ارتباطی ۲۲۳۷۸۷۶۴-۰۲۱ هستیم.
8 پاسخ
برای هر پروژه، باید فقط از یک نوع از اتصالات پلی اتیلن استفاده کرد؟ یا امکان استفاده از چند نوع اتصال، به طور همزمان، وجود دارد؟
خیر- هیچ اجبار یا محدودیتی برای استفاده از یک نوع اتصال خاص در پروژه وجود ندارد. بسته به اینکه چه نوع اتصالی به اجرای بهتر پروژه کمک می کند، می توان از آن استفاده کرد. به عنوان مثال، استفاده از اتصالات پلی اتیلن تزریقی، دست ساز، برنچی، فلنجی یا حتی الکتروفیوژن در کنار لوله پلی اتیلن، به طور همزمان بلامانع است.
آیا برای استفاده از تکنیک جوش لب به لب، باید شرایط خاصی را رعایت کرد؟
از تکنیک جوش لب به لب برای متصل کردن لوله به اتصالات پلی اتیلن تزریقی، دست ساز و برنچی در حالی استفاده می شود که لوله و اتصالات با هم، هم سایز، در یک رده فشاری و تولید شده با مواد اولیه مشابه باشد. مثلاً: لوله ۲۰۰ میلیمتر ۱۶ بار PE100 را را باید با اتصال دست ساز ۲۰۰ میلیمتر ۱۶ بار PE100 جوش داد، وگرنه جوش لب به لب امکان پذیر نیست.
اتصالات پلی اتیلن تزریقی، اتصالات بهتری هستند یا اتصالات پلی اتیلن دست ساز و برنچی؟
بسته به اینکه، انتظار ما از اتصالات پلی اتیلنی که خریداری می کنیم، چه چیزی است، هم اتصالات پلی اتیلن تزریقی می توانند گزینه مناسبی باشند و هم اتصالات دست ساز یا اتصالات برنچی. به عنوان مثال: اگر برای ما مهم باشد که سفارشمان را در تیراژ بالا و در مدت زمان کوتاهتری تحویل بگیریم، قطعا اتصالات تزریقی که سرعت تولیدشان بالاتر است، گزینه بهتری هستند. یا اگر برایمان مهم باشد که هیچ بید جوشی در ساختار اتصال وجود نداشته باشد که در نهایت منجر به انسداد و گرفتگی می شود، اتصالات تزریقی توصیه می شوند. از طرف دیگر، اگر برایمان مهم باشد که اتصالات مورد استفاده در پروژه، با لوله های پروژه هم خوانی داشته باشند، اتصالات دست ساز و برنچی این قابلیت را دارند که برای تولیدشان از همان لوله ها استفاده شود. یا اگر اتصالات با زاویه یا نقشه خاصی مد نظرمان باشد، قطعا اتصالات دست ساز مناسب ترند، مثلاً یک زانویی ۲۲.۵ درجه را فقط با اتصالات دست ساز می توان دریافت کرد ، چون اتصالات تزریقی فقط قالب های با زاویه های محدود ۹۰ و ۴۵ درجه دارند. پس می بینیم که هر کدام از این اتصالات ویژگی های خاص خود را دارند که می توانند انتظارات مشتریان را برآورده کنند؛ اما از لحاظ کیفی، هر دو دسته واقعا باکیفیت هستند.
در داخل متن به یکی از اتصالات تزریقی به نام رینگ فولادی با پوشش پلیمری تقویت شده اشاره کردید، این رینگ چه فرقی با رینگ فولادی آبکاری شده دارد؟
این رینگ تمامی قابلیت های رینگ فولادی آبکاری شده را دارد با این مزایا که: نیاز به آبکاری ندارد و به جای پوشش آبکاری از یک پوشش تقویت شده با استحکام بالا بهره می برد. وجود همین پوشش پلیمری، به این رینگ قابلیت منحصر به فرد استفاده در دریا را می دهد چون دیگر با مشکل زنگ زدگی و پوسیدگی مواجه نمی شود. علاوه بر این، به واسطه حذف مرحله آبکاری، می توان این رینگ ها را با تیراز بالا در محل کارخانه تولید و انبارش کرد. همچنین به دلیل وجود پوشش پلیمری بر سطح رینگ، می توان به سهولت، مشخصات فنی را بر روی رینگ حکاکی کرده و قابلیت ردیابی مناسب را به آن اضافه کرد.