نمایشگاه ارومیه 97
28 آذر 1401
اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مایتری) و اتصالات پلی اتیلن برنچی
24 بهمن 1401
آنچه تا کنون راجع به اتصالات پلی اتیلن به شما نگفته‌اند
صنعت پلی اتیلن تلاش کرده تا در راستای تکمیل و ارتقاء سیستم خود، از تولید اتصالات پلی اتیلن در كنار لولههای پلی اتیلن، بهره‌مند شود. اتصالات پلی اتیلن، قطعاتی هستند که به طور کلی به یک لوله یا اتصال دیگر متصل می‌شوند.
بدون تردید این اتصالات، یکی از کاربردی‌ترین محصولات مورد نیاز در خطوط لوله‌کشی و تأسیسات در صنایع مختلف هستند. اساساً از اتصالات پلی اتیلن در كنار لولههای پلی اتيلن، برای انتقال سیالات و فاضلاب، آبیاری (قطره‌ای و بارانی)، آبرسانی و کشاورزی، آتشنشانی و خطوط انتقال گاز استفاده می‌شود. نقش اصلی اتصالات پلی اتیلن، برای تغییر مسیر لولهها، انشعاب‌گیری، تغییر قطر لولهها، بستن خطوط و ... است.
لوله پلی اتیلن
امروزه برای تولید لوله پلی اتیلن از ماده اوليه پلی اتيلن PE100 استفاده می‌کنند. این مواد با داشتن استحکام بیشتر نسبت به گرید PE80، قابلیت تحمل فشارهای مشابه را در ضخامت‌های کمتر دارند. لوله پلی اتیلن به صورت پیوسته، طی فرآیند اكستروژن تولید و در اندازه‌های مورد نیاز برش داده می‌شود. لولههای پلی اتیلن به دلیل داشتن خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خوبی كه از خود نشان می‌دهند، در بسیاری از موارد جایگزین لولههای PVC، فولادی و چدنی می‌شوند.
لولههای پلی اتیلن به دو گروه لولههای تک جداره و دوجداره تقسیم می‌شوند. لولههای تک جداره لوله‌هايی هستند كه برای انتقال سیال‌های تحت فشار به کار می‌روند و لولههای دوجداره به لوله‌هايی اطلاق می‌شود كه در مصارف انتقال سیالات بدون فشار مثل انتقال فاضلاب و زهکشی آب به کار می‌روند.
ما در این مقاله تلاش می‌کنیم اطلاعات مفیدی راجع به انواع اتصالات پلی اتیلن و همچنین چگونگی تولید آن‌ها، ارائه دهیم. علاوهبراین، این اتصالات را از لحاظ ویژگی‌ها، مزایا و معایب، مقایسه قیمت آن‌ها و بسیاری جنبه‌های دیگر مورد بررسی قرار می‌دهیم. پس اگر به دنبال این هستید که با خواندن فقط و فقط یک مقاله، به بسیاری از جزئیات مربوط به اتصالات پلی اتیلن دست پیدا کنید، لطفاً مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
انواع روش‌ها و اتصالات پلی اتیلن به‌کار رفته برای متصل کردن لولههای پلی اتیلن
یکی از بخش‌های جدانشدنی سیستم‌های لوله‌کشی، روش‌های به‌کار رفته برای متصل‌كردن لولههای پلی اتیلن است. لولهها با بهره‌مندی از يكی از پنج روش: 1-جوش لب‌به‌لب (استفاده از اتصالات جوشی که شامل اتصالات دست ساز (مایتری)، برنچی و اتصالات تزریقی می‌شود)، 2-استفاده از اتصالات الكتروفيوژن، 3-استفاده از اتصالات پيچی (رزوه‌ای)، 4-استفاده از اتصالات سریع و 5-استفاده از اتصالات فلنج دار به یکدیگر يا به اتصالات پلی اتیلن متصل می‌شوند.
در روش 1 و 2، از فرآیند جوشکاری (به ترتیب جوش گرمایی و جوش الکتریکی) استفاده می‌شود. در روش 3، 4 و 5 متصل شدن به صورت مکانیکی (به ترتیب از طریق مادگی و رزوه، از طریق گیره و قلاب و از طريق پيچ و مهره) انجام می‌شود.
همان‌طور که در پاراگراف‌های بعد ملاحظه خواهید کرد، هر کدام از اتصالات پلی اتیلن، ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند.
برای سهولت در دستیابی به این اطلاعات، چکیده آن‌ها در شکل زیر خلاصه شده است:
مقایسه انواع اتصالات پلی اتیلن
1-روش جوش لب به لب (استفاده از اتصالات پلی اتیلن جوشی) برای متصل‌كردن لولههای پلی اتیلن
در این روش، لولههای پلی اتیلن با استفاده از دستگاه جوش لب به لب یا بات فیوژن، به یکدیگر یا به اتصالات پلی اتیلن متصل می‌شوند. (مطابق شکل)
در فرآیند جوش لب به لب (بات فیوژن)، دو سر لوله و اتصال با استفاده از رنده مناسب، کاملاً صاف و تراشیده می‌شود. پس از آن، صفحه گرمکن، بعد از گرم شدن، بین دو سر لوله و اتصال قرار گرفته که موجب ذوب شدن آن‌ها می‌شود. در مرحله بعد، صفحه گرمکن برداشته شده و دو سر لوله و اتصال به هم فشار داده می‌شوند. این کار تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بیدهای جوشِ مناسب (برجستگی‌هایی که در اثر جوش ایجاد می‌شود) تشکیل شود.
اساساً روش جوش لب به لب برای متصل‌کردن لولهها به 3 دسته از اتصالات، استفاده می‌شود که عبارتند از: الف) اتصالات دست ساز (Fabricated Fittings) که به اتصالات مایتری هم شهرت دارند، اتصالات برنچی (كمربند جوشی=Saddle Fusion Fittings) ب) اتصالات تزریقی (Injection Fittings). به هر سه دسته این اتصالات، به طور کلی، نام اتصالات جوشی اطلاق می‌شود.
شايد خالی از لطف نباشد كه پيش از ارائه اطلاعات جامع راجع به اتصالات پلی اتيلن دست ساز، برنچی و تزريقی، مقايسه اجمالی مزايا و معايب آن‌ها در قالب يك جدول در اختيار شما عزيزان قرار گيرد.
مقايسه مزايا و معايب اتصالات پلی اتيلن دست ساز (مایتری)، برنچی و تزريقی
الف) اتصالات پلی اتیلن دست ساز (Fabricated Fittings) یا همان اتصالات مایتری، اتصالات پلی اتيلن برنچی (كمربند جوشی=Saddle Fusion Fittings)
یکی از بهترین و کاربردی‌ترین انواع اتصالات پلی اتیلن، که از جوش دادن لولهها به یکدیگر به وجود می‌آید، اتصالات دست ساز (مایتری) و اتصالات پلی اتيلن برنچی (كمربند جوشی=Saddle Fusion Fittings) هستند. اين اتصالات، از جوش گرمایی (شامل جوش لب به لب (Butt Fusion) و كمربند جوشی يا اصطلاحاً جوش زینی) لولهها در سایزهای متفاوت از 63 تا 1200 میلیمتر و فشارهای کاری مختلف از 6 تا 25 بار (1bar=1 atm=105 N/m2=105 Pa) توليد می‌شوند. به‌طور‌كلی اتصالات پلی اتيلن دست ساز را در صنعت پلی اتيلن، با نام اتصالات پلی اتيلن مايتری نيز می‌شناسند.
در تولید اتصالات مايتری، لولهها را به صورت فارسی‌بر، برش داده و با جوش لب به لب به يكديگر متصل می‌كنند.
برش فارسی‌بر لولهها و جوش لب به لب آن‌ها
چگونگی جوش لب به لب در عنوان قبلی توضیح داده شد، اما در مورد كمربند جوشی (جوش زینی) باید گفت که تفاوت این جوش و جوش لب به لب در این است که در روش زینی، لولهها به شکل فارسی‌بر نيستند و از دستگاه جوش زاويه‌زن هم استفاده نمی‌شود و اين نوع جوش، دستگاه مخصوص به خود را دارد. در واقع در جوش زینی، سطح خارجی لوله با سطح مقعر گرمکن (منحنی که انحنای آن به سمت داخل است)، و سطح مقطع انشعاب با سطح محدب گرمکن (منحنی که انحنای آن به سمت بیرون است) به طور همزمان گرم می‌شوند تا به دمای مناسب برای جوش برسند.
جوش زینی لولهها به یکدیگر
مزایای اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مايتری) و برنچی
- فراهم بودن بستر توليد اتصالات دست ساز (مایتری) و برنچی در محدوده گسترده‌تری از سايز و تمامی فشارهای كاری
- جوش‌پذيری بهتر اتصالات دست ساز (مایتری) و برنچی (نسبت به ساير اتصالات پلی اتيلن) با لولههای به‌كار‌رفته در پروژه
- امكان توليد اتصالات دست ساز (مايتری) با هر نقشه مد‌نظر مشتری
- سهولت بيشتر در زمان عبور سيالات از داخل اتصالات دست ساز (مخصوصاً زانوهای دست ساز)
- مناسب برای انتقال سيالات در معادن به دليل خوردگی سايشی كمتر و در نتيجه طول عمر بيشتر
معایب اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مايتری) و برنچی
- قيمت بالاتر نسبت به اتصالات پلی اتيلن تزريقی هم‌سايز
- وجود بيدهای جوش در اتصالات دست ساز (مایتری) و تبديل شدن بيدها به محل رسوب سيالات
- حائز اهميت بودن سطح مهارت اپراتور در توليد اتصالات با‌كيفيت
- الزام رعايت ضريب كاهنده (مطابق آخرين ويرايش استاندارد INSO 14427) در توليد اتصالات پلی اتيلن دست ساز (اتصالات برنچی، ملزم به رعايت ضرايب كاهنده نيستند)
لیست اتصالات پلی اتيلن دست ساز (مایتری)
- سه راه های مساوی 45، 60 و 90 درجه
- سه راه کاهنده
- زانو در تمام زوايا
- چهارراه
- اتصالات خاص و سفارشی (كلكتور و ...)
ليست اتصالات پلی اتيلن برنچی (كمربند جوشی=Saddle Fusion Fittings)
- سه راه برنچی (Branch Tee)
تمامی اتصالات دست ساز (مایتری) و برنچی می‌توانند به روش جوش لب به لب، به لوله یا سایر اتصالات متصل شده و در پروژه‌های مختلف به کار گرفته شوند.
برای دسترسی به جزئیات بیشتر در مورد این اتصالات، به مقاله اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مایتری) و اتصالات پلی اتیلن برنچی مراجعه کنید.
ب) اتصالات پلی اتیلن تزریقی
اتصالات تزریقی با به‌کارگیری قالب‌های فولادی از پیش ساخته و استفاده از دستگاه تزریق پلاستيک (Injection Molding Machine) تولید می‌شوند. ماده اولیه مورد نیاز تولید اتصالات پلی اتیلن تزریقی، گرانول‌های پلی اتیلن مرغوبِ (HDPE100) تهیه شده از پتروشیمی‌های معتبر هستند. این اتصالات با قابلیت تولید از سایز 63 تا 1200 میلیمتر و فشارهای کاری 6، 10، 16 و 20 بار، یکی از پرتنوع‌ترین اتصالات پلی اتیلن محسوب می‌شوند. لازم به ذکر است که ارائه سایزهای بالا برای اتصالات تبدیل، فلنج، کپ و فلنج کور پلی اتیلن میسر است؛ اما تولید اتصالات سه راه و زانو در سایزهای بالاتر از 500 میلیمتر در ایران متداول نیست.
چگونگی سازوکار دستگاه تزریق (Injection)
در روش تولید اتصالات به کمک دستگاه تزريق، پس از ساخت قالب اتصالِ مورد‌نظر، مواد اولیه مورد نیاز توسط ماشین‌آلات تزریق پلاستیک به داخل قالب تزریق شده و اتصال مورد‌نظر تهیه می‌شود. قالب به قطعه فولادی گفته می‌شود که از دو نیمه ساخته شده و حفره‌ای به شکل قطعه مورد‌نظر، در فاصله بین این دو نیمه وجود دارد.
دستگاه تزریق پلاستیک
مواد پلیمری که با استفاده از گرما، ذوب و نرم شده‌اند از طریق یک ورودی، این حفره را پر می‌کنند. پس از سرد شدن مذاب، قطعه ساخته می‌شود.
به طور کلی، دستگاه تزریق (Injection) برای تولید همه اتصالاتی که در روند ساخت آن‌ها، از گرانول‌های مواد اوليه پتروشيمی استفاده می‌شود، به كار می‌رود. انواع این اتصالات عبارتند از: اتصالات تزریقی (که در حال توضیح مطالب مرتبط با آن هستیم)، اتصالات الکتروفیوژن، اتصالات پیچی و اتصالات سريع (اطلاعات مربوط به سه دسته آخر در پاراگراف‌های پیشرو ارائه می‌شود).
مزایای اتصالات پلی اتیلن تزریقی
- سرعت تولید بالا
- تحویل سریع به مشتری و به صورت از پیش‌آماده
- مطرح نبودن موضوع ضريب كاهنده
- قیمت مناسب
- وزن پایین
- سهولت در جابجایی
- نصب آسان
- یکپارچه بودن ساختار اتصالات (چند تکه نیست)
معایب اتصالات پلی اتیلن تزریقی
- عدم امکان تولید اتصالات سه راه و زانو در سایزهای بالاتر از 500 میلیمتر
- پیچیده بودن فرآیند تولید و نیاز به دانش قوی و تجربه زیاد
- وابستگی به حضور دستگاه جوش در زمان اتصال به لولهها در پروژه
لیست اتصالات پلی اتیلن تزریقی
- سه راه مساوی و نامساوی (برای ایجاد انشعاب در خطوط لوله)
سه راه مساوی
سه راه مساوی
سه راه نامساوی
سه راه نامساوی
- زانو 90 و 45 درجه (برای تغییر مسیر و زاویه لولهها)
زانوی 90 درجه
زانوی 90 درجه
زانوی 45 درجه
زانوی 45 درجه
- فلنج معمولی (پايه كوتاه و پايه بلند) و فلنج تايپ B (برای متصل کردن لولهها به یکدیگر، یا متصل کردن شیرآلات و سایر اتصالات به خطوط لوله)
فلنج پایه کوتاه
فلنج پایه بلند
فلنج تایپ B
فلنج تايپ B
- تبدیل هم مركز و غير هم مركز (برای تغییر قطر لولهها)
تبدیل هم مرکز
تبدیل هم مرکز
تبدیل غیر هم مرکز
تبدیل غیر هم مرکز
- کپ پلی اتیلنی (برای بستن دائمی و موقت انتهای خطوط لوله)
- فلنج کور پلی اتیلنی (برای بستن موقت انتهای خطوط لوله)
- شیر آبریز انتهای خط (برای باز و بسته کردن جریان سیال در خطوط لوله)
رينگ فولادی با پوشش پلیمری تقویت‌شده، جهت استفاده از فلنج در خطوط لوله پلی اتيلن
- اتصالات خاص و سفارشی
در نهایت، تمامی این اتصالات تزریقی می‌توانند به کمک جوش لب به لب به لوله یا سایر اتصالات متصل شده و جهت انتقال آب در خطوط آبیاری و کشاورزی استفاده شوند.
چنانچه برای شناخت بهتر این اتصالات، به توضیحات تکمیلی نیازمندید، لطفاً به مقاله اتصالات پلی اتیلن تزریقی نگاهی بیندازید.
2-روش استفاده از اتصالات پلی اتيلن الکتروفیوژن برای متصل كردن لولههای پلی اتيلن
اتصالات پلی اتيلن الکتروفیوژن يكی از مطمئن‌ترین متصل‌كننده‌های پایدار در حوزه پلی اتیلن هستند. در این تكنیک، مانند تكنيک جوش لب به لب، از فرآیند جوش برای متصل کردن لولهها به يكديگر یا به ساير اتصالات بهره گرفته می‌شود؛ با این تفاوت که در این نوع، به جای استفاده از جوش گرمایی، از جوش الکتریکی استفاده می‌شود که دقت و مقاومت قابل توجه‌تری دارد.
در این فرآیند، جریان برق از سیم‌پیچ تعبیه شده در سطح داخلی اتصالات عبور می‌کند. گرمای تولید شده، دو سطح پلی اتیلن را ذوب کرده و در نتیجه، یک اتصال همگن بین لوله و سطوح اتصالات ایجاد می‌شود.
اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن
اتصالات الكتروفيوژن، مانند اتصالات تزريقی با به‌کارگیری دستگاه تزریق و با استفاده از مواد پلی اتيلن مرغوب HDPE100 تولید می‌شوند. این اتصالات در سايزهای متنوع و با فشارهای كاری متفاوت، قابل عرضه به مشتری هستند. اتصالات الکتروفیوژن علاوه‌بر استفاده در خطوط آبرسانی، در شبكه‌های انتقال گاز نيز، به کار گرفته می‌شوند.
در داخل اتصالات پلی اتيلن الكتروفيوژن، المنتی تعبيه شده كه از آن برای جوش خوردن به لوله يا ساير اتصالات استفاده می‌شود. همچنين در سطح خارجی اين اتصالات، دو عدد سوكت مشاهده می‌شود كه نقش آن‌ها برای وصل كردن دستگاه جوش به اين اتصالات است. از ديگر اجزاء اتصالات الكتروفيوژن می‌توان به دو عدد انتيكاتور و یك باركد(حاوی اطلاعات لازم برای جوش) بر روی سطح اتصال، اشاره كرد.
مزایای اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن
اتصالات پلی اتيلن الکتروفیوژن ضریب اطمینان بسیار بالایی را در زمان نصب در پروژه، ایجاد می‌کنند. همین ویژگی سبب شده که این اتصالات تأییدیه IGS (Iranian Gas Standards) را دریافت نموده و به طور گسترده در شبکه‌های تولید گاز نیز (علاوه بر شبکه‌های آبرسانی) مورد استفاده قرار گیرند. یکی دیگر از مزایای این اتصالات این است که سطح مهارت اپراتور در فرآیند جوشکاری اهمیت چندانی ندارد.
معایب اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن
علی‌رغم ویژگی‌های مثبت، بالاتر بودن قیمت این اتصالات نسبت به اتصالات تزریقی موجب شده که مشتری برای انتخاب اتصالات پلی اتيلن الکتروفیوژن، مردد شود. علاوهبراین، نیاز به وجود جریان برق در زمان نصب در پروژه، یکی دیگر از معایب اتصالات الکتروفیوژن است.
لیست اتصالات پلی اتيلن الکتروفیوژن
- کوپلر
- تبدیل
- زانو 45 و 90 درجه
- کمربند
- انشعاب‌گیر
- درپوش
- سه راه (مساوی و تبدیلی)
برای دسترسی به جزئیات بیشتر در مورد این اتصالات، به مقاله اتصالات پلی اتیلن الکتروفیوژن مراجعه کنید.
3-روش استفاده از اتصالات پلی اتیلن پیچی برای متصل کردن لولههای پلی اتیلن
استفاده از این تکنیک برای متصل کردن لولههای پلی اتيلن بسیار ساده است. با استفاده از اتصالات پلی اتيلن پیچی، بدون نیاز به جوش و تنها از طریق مادگی، می‌توان لولهها را به یکدیگر یا به ساير اتصالات متصل کرد. فقط کافی است که اجزاء اتصال پیچی را از هم جدا کرده و لوله یا اتصال مورد نظر در داخل بدنه قرار داده شود.
در ادامه مقاله توضیحاتی ارائه می‌شود که موجبات آشنایی بیشتر با اتصالات پیچی را، برای شما عزیزان فراهم می‌آورد.
اتصالات پلی اتيلن پیچی (رزوه‌ای)
اتصالات پیچی با به كارگيری روش تزریق (Injection) و استفاده از قالب‌های فولادی، در سایزهای 20، 25، 32 تا 125 میلیمتر و تا فشار کاری 10 بار تولید و عرضه می‌شوند. در نامگذاری انواع اتصالات پلی اتيلن پيچی، استفاده از كلمات نر و ماده به چشم می‌خورد.
اتصال نر
اتصال ماده
اتصال نر، اصطلاحاً به اتصالی گفته می‌شود كه شيارهای محل اتصال، به سمت بيرون قطعه، و اتصال ماده به اتصالی گفته می‌شود كه اين شيارها به سمت داخل باشد.
معرفی اجزای مختلف اتصالات پیچی
۱ – اسپلیت
جنس اسپلیت در اتصالات پلی اتیلن از پلی استال است که ترموپلاستیکی سخت بوده و در برابر مواد شیمیایی و همچنین تنش‌های فیزیکی مقاوم و پایدار می‌باشد. وظیفه اسپلیت جلوگیری از بیرون زدن لوله پلی اتیلن از داخل اتصال در فشارهای بالا می‌باشد.
۲ – بوشینگ
بوشینگ از جنس پلی اتیلن است و درون اتصالات پلی اتیلن بین اسپلیت و اورینگ قرار می‌گیرد. بوشینگ در زمان اتصال روی قطعه، فشاری مضاعف به اورینگ وارد نموده و باعث آب‌بندی اتصالات پلی اتیلن پیچی می‌شود.
۳ – اورینگ
اورینگ از جنس لاستیک بوده و وظیفه آن آب‌بندی کردن اتصالات پیچی روی لوله پلی اتیلن است. اورینگ بایستی قابل انعطاف و مقاوم در برابر فشار باشد.
۴ – بدنه و سرپیچ
جنس بدنه اتصالات پلی اتیلن از پلی پروپیلن بوده و در مقابل فشار، ضربه فیزیکی و تغییرات شیمیایی مقاوم است. پلی پروپیلن در مقایسه با پلی اتیلن مقاوم‌تر و در مقابل اشعه خورشید از استحکام بالایی برخوردار است.
مزایای اتصالات پلی اتيلن پیچی
- چند بار مصرف بودن
- قابلیت تعویض آسان در صورت معیوب شدن
- عدم نیاز به حمل و نقل یا کرایه دستگاه جوش
- عدم نیاز به جريان برق براي متصل‌شدن به لولهها در زمان نصب در پروژه
- فارغ بودن از استخدام نیروی کار ماهر برای جوشکاری
- نصب بسیار آسان
- سرعت نصب بالا
معایب اتصالات پلی اتيلن پیچی
- تولید فقط در سایزهای پایین
- مناسب نبودن برای پروژه‌های بزرگ با سایزهای بالا
- هم‌جنس نبودن اجزاء سازنده اتصالات پیچی و احتمال شل شدن و نشتی
- بسیار گران‌قیمت
لیست اتصالات پیچی
- اتصال نر
- اتصال ماده
- سه راه مساوی
- سه راه نر
- سه راه ماده
- سه راه تبدیلی
- زانو مساوی
- زانو نر
- زانو ماده
- رابط مساوی
- رابط تبدیلی
- درپوش انتهایی
- اتصال فلنج دار
- کمربند پیچی
- مغزی دنده‌ای پیچی
برای دسترسی به جزئیات بیشتر در مورد این اتصالات، به مقاله اتصالات پلی اتیلن پیچی (رزوه ای) مراجعه کنید.
جدول چكيده مزايا و معايب اتصالات الكتروفيوژن و اتصالات پيچی
4-روش استفاده از اتصالات سريع برای متصل‌كردن لولههای پلی اتيلن
این روش یکی از کاربردی‌ترین روش‌های متصل‌کردن لولههای پلی اتیلن در سیستم‌های آبیاری بارانی است. در این تکنیکِ اتصال، لولههای پلی اتیلن با استفاده از اتصالات سریع نری یا مادگی به یکدیگر متصل می‌شوند. با توجه به اینکه این اتصالات در سطح زمین‌های کشاورزی و برای فرآیند آبیاری مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، برای اینکه بتوان آن‌ها را به آسانی، بر روی زمین‌های زراعی پیدا کرد، در کارخانجات تولیدکننده، آن‌ها را به رنگ نارنجی تولید می‌کنند.
در اتصالات سریع نری، لوله و اتصالات به کمک یک قلاب (یا اصطلاحاً گیره) به یکدیگر متصل می‌شوند. در اتصالات مادگی، متصل‌شدن به کمک رزوه انجام می‌شود.
اتصال سریغ نری
اتصال سریع مادگی
در هر دو اتصال سریع نری و مادگی، یک سر قابل جوش خوردن وجود دارد و سر دیگر، به ترتیب قلاب و یا رزوه است. در این روشِ اتصال، لولههای پلی اتیلن به صورت ازپیش‌ساخته، در داخل کارخانه، به همان سر قابل‌جوشِ اتصال سریع جوش می‌خورند و آماده ارسال به مزرعه می‌شوند. این اتصالات پلی اتيلن اصولاً به لوله‌هایی با متراژ 3 یا 6 متر جوش می‌خورند.
بعد از انتقال این شاخه‌ها (لوله پلی اتیلن+ اتصال سریع نری یا اتصال سریع مادگی)، چیدمان لوله و اتصالات در سطح مزرعه به سهولت و با سرعت انجام می‌شود.
اتصالات سریع
اتصالات سریع مانند اتصالات پلی اتيلن تزریقی، الکتروفیوژن و پیچی به کمک دستگاه تزریق (Injection) تولید می‌شوند. لازم به ذکر است که در تولید این اتصالات از گرانول‌های نچرال HDPE100 یا PP و مستربچ نارنجی استفاده می‌شود.
اتصالات سریع از سایزهای کوچک تا سایز 160 میلیمتر قابل عرضه است.
مزایای اتصالات سریع
یکی از مزیت‌های این اتصالات این است که بعد از برداشت محصول، به‌آسانی می‌توان آن‌ها را از سطح زمین جمع‌آوری کرده و به مزرعه دیگری انتقال داد. مزیت دیگر، سهولت نصب و سرعت بالای عملیات است. علاوهبراین، نصب بدون ترانشه این اتصالات پلی اتيلن، از آسیب رسیدن به خاک زراعی جلوگیری به عمل می‌آورد. از آنجایی که ترمیم خاک زراعی مستلزم زمان و هزینه بالایی است، این ویژگی اتصالات سریع، بسیار حائز اهمیت است.
معایب اتصالات سریع
اتصالات سریع در زمان نصب، کمترین میزان ضریب ایمنی را در مقایسه با سایر اتصالات ایجاد می‌کنند. همچنین، یکی دیگر از معایب این اتصالات این است که اصلا قیمت پایینی ندارند و فقط کمی ارزان‌تر از اتصالات پیچی هستند.
5-روش استفاده از اتصالات پلی اتيلن فلنج دار برای متصل كردن لولههای پلی اتيلن
فلنج پلی اتیلن نوعی از اتصالات پلی اتيلن است که در خطوط لوله‌گذاری استفاده می‌شود. فلنجهای پلی اتیلن جوشی، به کمک روش تزريق تولید شده و با استفاده از دستگاه CNC، تراشکاری می‌شود. در اتصال لولهها به‌وسیله فلنج‌ها، از رينگ فولادی در پشت فلنج، واشر(Gasket) جهت آب‌بندی اتصالات و پیچ و مهره برای متصل‌کردن، استفاده می‌کنند. استفاده از رینگ فولادی باعث ایجاد فشار یکنواخت بر سطح شده و از بروز نشتی جلوگیری می‌کند.
فلنج پلی اتیلن برای اتصال لولههای پلی اتيلن به يكديگر، متصل کردن لولههای پلی اتيلن به سایر لولهها با جنس‌های فلزی، اتصال به شیرآلات و یا در مواردی که احتیاج به باز شدن خط برای بازبینی باشد، استفاده می‌شود. اتصالات پلی اتيلن فلنجی در پروژه‌های آبرسانی، گازرسانی، کشاورزی و شبکه‌های فاضلابی کاربرد دارند.
چگونگی مونتاژ اتصالات پلی اتيلن فلنج دار
رینگ فولادی که به آن حلقه پشتیبان هم گفته می‌شود، با فاصله‌ای از سر لوله، بر روی لوله رانده شده و سپس فلنج پلی اتیلن به لوله جوش داده می‌شود. برای حرکت رینگ و رسیدن آن به پشت فلنج، بهتر است كه بیدهای جوش زدوده شوند. از طرف دیگر، فلنجهای مجاور با هم، هم‌راستا شده و با استفاده از واشر(گسكت) بین فلنج‌ها را آب‌بندی می‌کنند.
فلنجهای مجاور با استفاده از پیچ و مهره به هم متصل می‌شوند. فلنج مجاور نیز پیش‌تر به لوله مربوطه جوش داده شده است. از آنجایی که اتصال بین فلنجهای مجاور از نوع مکانیکی است، امکان جدا کردن لوله و استفاده در پروژه‌ای دیگر امکان‌پذیر است.
اتصالات فلنج دار
پیش از نصب، سطوح فلنج و واشر باید تمیز و عاری از آلودگی باشند. پیچ و مهره‌ها و واشر با روان‌کننده چرب می‌شوند. ابتدا اجزای فلنج به حالت شل به هم بسته شده و پس از تنظیم هم‌راستا بودن، آن‌ها را سفت می‌کنند.
کاربرد اتصالات پلی اتیلن
اتصالات پلی اتیلن با توجه به ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی که از خود نشان می‌دهند، به‌طور گسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند که عبارتند از:
- آبرسانی و آب و فاضلاب
- کشاورزی و آبیاری
- نفت، پتروشیمی، معدنی و نیروگاهی
- خطوط گازرسانی
ویژگی‌های اتصالات پلی اتیلن
- اتصالات پلی اتیلن در مقایسه با سایر اتصالات، صرفه اقتصادی داشته و بسیار خوش‌قیمت هستند.
- انجام عملیات جوشکاری، به آسانی قابل آموزش به اپراتور مربوطه است.
- در اتصالات پلی اتیلن، پديده زنگ‌زدگی به هيچ عنوان رخ نمی‌دهد؛ به همین خاطر هزینه‌های آبکاری یا محافظت با یک پوشش خاص، برای آن‌ها کنار می‌رود.
- اتصالات پلی اتیلن بسیار سبک بوده و وزن پایینی دارند به همین خاطر در زمان بارگیری به ماشین آلات سنگین نیاز ندارند.
- مقاومت آن‌ها در برابر مواد شیمیایی و حلّال‌هایی چون اسیدها و بازها قابل توجه بوده و این امر باعث می‌شود در برابر خوردگی مقاومت خوبی داشته باشند.
- اتصالات پلی اتیلن مقاومت ایده‌آلی در برابر فشارهای وارده دارند. در نتیجه در برابر ترک‌خوردگی و شکستگی پایداری خوبی از خود نشان می‌دهند.
- ارتعاشات حاصل از زمین‌لرزه، می‌تواند برای تأسیسات و خطوط لوله‌کشی بسیار آسیب‌زننده باشد. به همین دلیل استفاده از اتصالات پلی اتیلن در مناطق زلزله‌خیز، به جهت مقاوت و پایداری بالای آن‌ها، بسیار توصیه می‌شود.
- در اتصالات پلی اتیلن، هزینه نصب و اجرا پایین و سرعت عمل اجرا بالا است.
مشخصات ساختاری و چگونگی نشانه‌گذاری اتصالات پلی اتیلن
مطابق با استاندارد ملی INSO 14427-3 نشانه‌گذاری تمام اتصالات پلی اتیلن باید کاملاً خوانا و به شکل دائمی حک شود؛ به‌طوری‌که در اثر حمل و نقل، قرار گرفتن در شرایط جوی متفاوت، انبار شدن، نصب در داخل شبکه و استفاده در پروژه، خوانایی آن‌ها دست‌خوش تغییر نشود.
نشانه‌گذاری نباید به‌گونه‌ای انجام شود که موجب شروع ترک در اتصال یا نواقصی شود که الزامات استاندارد را زیر سؤال ببرد. همچنین نشانه‌گذاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشدکه بدون بزرگنمایی هم، به‌راحتی بر روی اتصال قابل خوانش باشد. در ضمن، در حداقل طول نری اتصال پلی اتیلن، نباید هیچ‌گونه نشانه‌گذاری به چشم بخورد.
حداقل مواردی که باید در نشانه‌گذاری اتصالات پلی اتیلن رعایت شود، مطابق با جدول ذیل است:
حداقل نشانه‌گذاری لازم روی اتصالات
پس از دریافت پروانه کاربرد علامت استاندارد، حک علامت استاندارد ملی ایران الزامی است.
قیمت اتصالات پلی اتیلن
اتصالات تزریقی در مقایسه با سایر اتصالات پلی اتیلن، از قیمت پایین‌تری برخوردار هستند. اصولاً اتصالات تزریقی، به صورت از پیش برنامه‌ریزی شده، تولید و در انبار کارخانه های تولیدکننده نگهداری می‌شوند. از آنجایی که این اتصالات ثبات قیمت بیشتری دارند، تهیه و ارائه لیست قیمت توسط فروشندگان، کار سختی نخواهد بود.
نظر به اینکه تولید اتصالات پلی اتیلن دست ساز(مایتری) و برنچی، مستلزم استفاده از لوله پلی اتیلن است، قیمت این اتصالات رابطه مستقیم با قیمت لوله دارد. تهیه و تولید اتصالات پلی اتیلن دست ساز (مایتری)، مطابق با اندازه‌ها، مشخصات، نقشه و سفارش درخواستی مشتری انجام می‌شود؛ به همین خاطر برای دریافت لیست قیمت و زمان تحویل، معمولاً باید به طور مجزا برای هر پروژه با واحد فروش هماهنگی‌های لازم انجام شود. اما بهطورکلی، قیمت اتصالات دست ساز (مایتری) و برنچی پایین نیست.
همان‌طور که می‌دانیم در گذشته، تولید اتصالات الکتروفیوژن باکیفیت در سایزهای بالا در داخل ایران امکان‌پذیر نبوده است. به همین جهت، مجبور بودیم برای در اختیار داشتن این اقلام از واردات بهره ببریم. این مسئله موجب می‌شد که قیمت این اتصالات رابطه مستقیم با نرخ ارز داشته و بالاترین میزان قیمت و البته تغییر را در لیست قیمت اتصالات پلی اتیلن به خود اختصاص دهد. اما امروزه با توجه به پیشرفت‌هایی که در زمینه تولید این اتصالات در داخل ایران اتفاق افتاده، لیست قیمت آن‌ها کاملاً منطقی شده و فقط کمی بالاتر از لیست قیمت اتصالات تزریقی قرار می‌گیرند.
اگرچه اتصالات پیچی در اندازه‌های کوچک و فشارهای کاری پایین تولید می‌شوند اما قیمت آن‌ها خیلی بالاست و در مقایسه با سایر اتصالات هم‌سايز خود، در رده بالاتری قرار می‌گیرند.
قیمت اتصالات سریع پایین نیست و فقط از اتصالات پیچی ارزان‌تر هستند.
تولیدکنندگان اتصالات پلی اتیلن
همان‌طور که می‌دانیم، سازمان‌های ملی و بین‌المللی استاندارد، برای تولید اتصالات پلی اتیلن، ضوابط و مقررات خاصی را تعیین نموده که تمامی تولیدکننده‌های داخل ایران که در این حوزه فعالیت می‌کنند، موظفند که تک‌تک آن‌ها را با آغوش باز پذیرا باشند. علاوه بر شرایط تولید استاندارد، موارد دیگری نیز وجود دارد که برای دستیابی به یک محصول باکیفیت، کارخانه‌های تولیدکننده باید آن‌ها را رعایت کنند.
بهطورکلی این قوانین عبارتند از:
- تهیه مواد اولیه پلی اتیلن با کیفیت و انجام تمامی تست‌های لازم بر روی آن بلافاصله پس از ورود به کارخانه، مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی
- تأمین لولههای پلی اتیلن مرغوب از تولیدکننده‌های معتبر آن حوزه و انجام مجدد (کارخانه تولیدکننده لوله موظف است که خودش تمامی تست‌ها را انجام دهد) تمامی تست‌های لازم بر روی آن‌ها، بلافاصله پس از ورود به کارخانه
- سود جستن از حضور اپراتورهای باتجربه، حاذق و آموزش‌دیده در خطوط مختلف تولید
- کنترل و بازرسی‌های مداوم حین تولید و پس از اتمام آن، توسط واحد کنترل کیفیت برای حصول اطمینان از تولید یک محصول باکیفیت
- بسته‌بندی و ارسال مناسب محصولات توسط واحد انبار
- عرضه اتصالات پلی اتیلن با قیمت منصفانه به مشتری
- خدمات پس از فروش
سؤالات مرتبط
- برای لوله پلی اتیلن چه نوع اتصالاتی باید استفاده شود؟
برای لولههای پلی اتیلن از اتصالاتی که از مواد اولیه پلی اتیلن PE100 تولید شده، استفاده می‌گردد. این اتصالات بسته به نوع کاربردشان در خطوط لوله، می‌تواند یکی از انواع: اتصالات پلی اتیلن جوشی شامل اتصالات تزریقی یا دست ساز و برنچی، اتصالات الکتروفیوژن، اتصالات پیچی و یا اتصالات سریع باشد.
- اتصالات پلی اتیلن چیست؟
اتصالات پلی اتیلن، قطعاتی هستند که بهطورکلی به یک لوله یا اتصال دیگر متصل می‌شوند و نقش اصلی آن‌ها تغییر مسیر لولهها، انشعاب‌گیری، تغییر قطر لولهها، بستن خطوط و ... در شبکه‌های انتقال است.
- آیا می‌توان از اتصالات فشاری روی لوله پلی اتیلن استفاده کرد؟
بله. چنانچه لوله پلی اتیلن در سیستم فاضلابی مورد استفاده قرار گیرد، استفاده از اتصالات فشاری بلا‌مانع است.
- آیا می‌توانید لوله پلی اتیلن را چسب بزنید؟
خیر. در حال حاضر هیچ چسبی که بر پایه پلی اتیلن ساخته شده و در عین حال قدرت کافی برای چسباندن لوله های پلی اتیلن را داشته باشد، تولید نشده است.
سخن پایانی
ما در این مقاله تلاش کردیم اطلاعات مفیدی راجع به اتصالات پلی اتیلن و انواع آن برای علاقه‌مندان این حوزه ارائه دهیم. امیدواریم این مقاله توانسته باشد پاسخگوی سؤالات شما عزیزان در این باره باشد. لطفاً اگر هرگونه ابهامی در مورد توضیحات ارائه‌شده در مقاله دارید، برای دریافت مطالب تکمیلی از تیم ما تردید نکنید. بی‌صبرانه منتظر شنیدن صدای گرم شما از طریق پل ارتباطی 22378764-021 هستیم.
