هدف از تدوين دستورالعمل تست برگشت طولی، تعیین نحوه انجام آزمون براي اندازه گیري برگشت طولي لوله هاي گرمانرم در محیط مايع يا هوا است.
در حالت بروز اختلاف، محیط مايع گرم به عنوان مرجع به کار می رود.
اين روش براي تمام انواع لوله هاي گرمانرم، داراي ديوار هاي داخلي و بیروني صاف با سطح مقطع ثابت ، به کار رفته و براي لوله هاي گرمانرم با ديوار ساختمندِ ناصاف )طرح B ( کاربرد ندارد.
مسئولیت انجام این آزمون بر عهده کارشناس آزمایشگاه است.
ISO 17614
بلافاصله پس از اکستروژن، بايد نمونهاي از لوله مورد آزمون را در دماي (ºC2±23) نگه داري کنید؛ يا شرايط تثبیت را مطابق با زير بند 6-2 استاندارد INSO 17614 ، شروع کنید.
اگر آزمون بلافاصله پس از تولید لوله انجام شود، ممکن است نتیجه رضايت بخش نباشد. در صورت بروز اختلاف، آزمون را حداقل 24 ساعت پس از تولید و انبارش در دماي(ºC2±23) انجام دهید.
لوله اي به طول (20±200)، میلي متر را به عنوان آزمونه برداريد.
بر روي آزمونه با استفاد از يک نشانه گذار، دو علامت پیراموني به فاصلۀ 100 میلي متر از يکديگر و در فواصل مساوي از دو انتهاي آزمونه بگذاريد.
از هر نمونه لوله، سه آزمونه مشابه تهیه کنید. براي تهیه آزمونه ها از لوله هاي با قطر 250 میليمتر يا بزرگ تر، مي توان آن ها را به چهار بخش مساوي برش طولي داد.
جدول 1 : پارامترهاي آزمون براي تعيين برگشت طولي به روش حمام مايع يا آون هوا
آزمونه ها را در دمای براي دوره زماني مطابق با ضخامت ديواره لوله به صورت زير تثبیت کنید:
براي e<3 mm ، بزرگ تر يا مساوي با يک ساعت
برای e<8mm و3mm
برای8mm
که e میانگین ضخامت بر حسب میليمتر است.
در دماي(ºC2±23) فاصله L0 بین علامت هاي آزمونه ها را با تقريب 25/0 میلیمتر اندازه بگیريد.
دماي حمام گرمايي يا آون هوا، را مطابق با جدول 1 روي دماي دمای TR تنظیم کنید؛ مگر آنکه در استاندارد
ويژگي ها به روش ديگري بیان شده باشد.
آزمونه ها را در حمام گرمايي يا آون هوا به نحوي معلق کنید که حرکت آزاد داشته باشند و با ديواره ها و
کف حمام يا آون تماس نداشته باشند. در حال استفاد از حمام، حداقل فاصله بین مرز بالايي ناحیه بالای آزمون (زیر بند 6-1) و فصل مشترك هوا-مايع ، 30میليمتر باشد. درصورتي آزمونه مي تواند به روش دیگری نگه داشته شود که از برگشت طولی آن ممانعت نشود.
آزمونه را براي مدت زمان ارائه شده در جدول 1 رها کنید؛ مگر آنکه در استاندارد ويژگي ها به روش ديگري بیان شده باشد. در ناحیه بین دو علامت پیراموني روي آزمونه، دماي آزمون را ثاب نگهداريد. آزمونه ها را از حمام يا آون خارج کرده و اجاز دهید در همان حال آزادانه آویزان باشند. پس از اين که آزمونه ها تا دمای (ºC2±23) سرد و تثبیت شرایط مطابق با بند 6-2 انجام شد، حداقل و حداکثر فاصله ،L ، بین دو علامت(که بصورت قطری مقابل هم قرار گرفته) را با دنبال کردن هرگونه انحنای سطوح علامت گذاری، اندازه گیری کنید.
براي هر آزمونه ، برگشت طولي(RL,i) را با استفاد از معادلۀ 1 محاسبه کنید.
که در آن:
L0فاصله بین دو علامت قبل از ورود آزمونه در داخل حمام يا آون، برحسب میليمتر؛
L فاصله بین دو علامت پس از ورود آزمونه در داخل حمام يا آون، که در امتداد محور طولي لوله انداز گیري شده و برحسب میليمتر است .
مقاديري از L را انتخاب کنید که بیشترين مقدار ΔL را بدهد؛ خوا ه مقدار آن مثب يا منفي باشد.
درصورتي که آزمونه به چهار بخش مساوي)زيربند 6-1 (بريد شود، برگشت طولي آزمونه (RL) میانگین بالاتري سه نتیجه برگشت طولي از چهار نتیجه آزمون محاسبه مي شود.
مقدار برگشت طولي لوله (RL) را از میانگی حسابي قدرمطلق مقادير حاصل از هر يک از سه آزمونه محاسبه کنید.
نکته: اجرای تست برگشت طولی در آزمایشگاه کنترل کیفیت، برای اتصالات پلی اتیلن مطرح نبوده و فقط برای آزمودن لولههای پلی اتیلن، انجام این تست در متن استاندارد الزامی شده است.
برای مطالعه بیشتر دستورالعمل تست هیدرواستاتیک را بخوانید.
درباره آزمایشگاه کنترل کیفیت نیز بخوانید.